Soma Rojhilat/JINHA

URMIYE - İran'da kadınların karşı karşıya kaldığı sorunlara dikkat çeken aktivist Fatîme Kerîm, İranlı ve Rojhilatlı kadınların ortak eylem hattı oluşturarak, örgütlenmesi gerektiğinin altını çizdi.

Rojhilatlı kadın aktivist Fatîme Kerîm, Rojhilat ve İran kadınlarının yaşadıklarına ilişkin ajansımıza değerlendirmelerde bulundu. İranlı kadınların yüzyıllar önce kendi yaşam hakları için mücadele verdiklerini ve halen de vermeye devam ettiğini b elirten Fatîme, "Kadın eylemleri genel eylemler içerisinde sınırlı kaldı. Siyaset konusunu devlet nasıl işlemişse kadınların durumunu da öyle ele almıştır" diye belirtti. İran'da kadın mücadelesinden bahseden Fatîme, "Kadınlar erkek egemenliğine ve onların gerici politikalarına ve toplum içerisindeki feodal ve tutucu yaklaşımları ret ederek eleştirisel yaklaşmışlardır. İran halk devriminden sonra İslam hükümeti iktidara geldikten sonra hukuksal, siyasi ve toplumsal olarak kadınlar birçok baskı ve zorlamalarla karşılaştılar. Fakat kadınlar İran rejiminin bu politikalarına karşı asla baş eğmeyerek siyasi boşluklardan yararlanmışlardır. İran devleti kadınların bu direnişine karşı şiddet politikalarını devreye koymuşlardır, fakat amaçlarına ulaşamamışlardır. Şimdi de İran'da en büyük sorun kadın sorunudur" dedi.

'Kadınlar için her zaman sınırlar çizilmiştir'

İran'da kadınların eğitime katılım boyutundan bahseden Fatîme, "İranlı kadınlar özellikle eğitim ve teknoloji alanlarında ileri bir aşamadalar ve artık rejimin perspektifini kabul etmiyorlar. Kadınların istemi ile İran devletinin istediği birbirinden çok farklı her zaman, İran kadınlara sınır koymakta. Reza Şah döneminde kadınların üzerindeki baskılar zorla baş kapatmayı kaldırmıştık fakat şimdiki rejim tekrar başımızı kapattırdı. Herşey kadınlara zorla yaptırılıyor. Tüm İran egemenleri kendi projelerini hayata geçirmek için ve devleti daha güçlendirmek için kadınları hedef haline getirerek, kendi bireysel amaçları için araçsallaştırdılar. Bundan dolayı İran'da erk zihniyet kadının tüm özgün eylem ve örgütlülüğünü engelledi" şeklinde konuştu.

'Aktivistler az olsa da önemli etkiler yarattı'

İran'daki kadın aktivistlerin çalışmaları hakkında konuşan Fatîme, "Özellikle Rojhilat'ın yoksul bölgelerinde kadın aktivistler yok. Bunun nedenlerinden biri yoksulluk, diğeri din ve devletin baskılarından kaynağını almaktadır. Bundan dolayı aktivist olmak çok kolay değil. Her ne kadar aktivist az olsa da eylemleri ve çalışmaları önemli etkiler yaratmaktadır. Onları önemli kılan ve çekici hale getiren eylemlerindeki yöntem ve inançlarıdır" ifadelerinde bulundu.

'Feministlerin çalışmaları daha çok teorik boyutta kalıyor'
Feministler tarafından yapılan eylemlere değinen Fatîme, sözlerine şöyle devam etti: "Feministler inanç ve bulunduğu bölgelere göre değişim göstermektedir. En önemlisi hangi feminist hareketten bahsettiğimizdir. Tahran'da yaşayan feministler liberal eylemler ve alt sınıfların, yoksulların sorunlarını işliyorlar. Solcu feministler ideolojiler ve sınıflar arasına fark koymadan mücadele ediyorlar. Özellikle hak ve hukuksuz bırakılan kadınların durumları oldukça ağırdır İran'da. Feminist kadınlar tüm konularda kendi arasında henüz tam bir fikir birliği yok fakat ortaklaştıkları konular var. İlişkileri ortak eylem yapma boyutundan ziyade daha fazla teorik boyutta kalmaktadır."

'Rojhilatlı kadınlar yaşam mücadelesi veriyor'

İran'daki kadınların yaşadığı sorunların birbirinden farklı olduğunu sözlerine ekleyen Fatîme, "Şiia, Fars, Tahran ve Suni yada Beluci kadınların sorunları farklıdır. Bu güne kadar alt sınıftaki kadınların sorunları çözülmüş değil. Çünkü onların ekonomik sorunları var. Baş kapatma onlar için sorun değil, fakat orta sınıftaki kadınlar için en önemli sorun baş kapatmadır. Ayrıca fikir özgürlüğü ve seyahat hakkının kısıtlanması onlar sorundur. Mesela Rojhilat'ta yaşayan kadınların sorunu yoksulluktur ve bunun için mücadele veriyorlar" dedi.

'Kadınların üniversiteye gitmesi büyük bir adım'

1906 yılında kadınların eğitim hakkı için eylem yaptığını söyleyen Fatîme, "Bu da halk devriminden sonra gündeme geldi. Kadınların hedefi üniversite hakkını elde ederek erkekleri geçmekti. Kadınlar her geçen gün farklı alanlarda yerlerini alıyorlar. İlk defa kadınlar ailelerinin baskılarından az da olsa kurtulup dışarı çıkma fırsatı yakaladılar. Çünkü daha önce kadınlar evden dışarı özgürce çıkamıyorlardı. Üniversiteye gitmekle beraber kadınlar başka alanlara girme fırsatı yakaladılar. Kadınların bu başarısından sonra devlet tedbirler almaya başladı. İşsizlik kotası koydu. Şimdi kadınlar üniversiteyi bitirdikten sonra işsiz kaldıktan sonra umutsuzluk yaşıyorlar" diye belirtti.

'Kadınların umudu biran önce örgütlenmek'

İran'da halkın büyük bir ekonomik krizin olacağı yönünde kaygısının olduğunu dile getiren Fatîme, "İran kadınlar fuhuşa sürükleniyorlar ve ortam buna çok uygun hale getirilmiş. Yürütülen politikalarla bilinçli bir şekilde yapılıyor. Kadınlar İran'da ahlaki yönden insanlık dışı uygulamalarla karşı karşıya. Kadınların tüm sorunları ve taleplerinin hepsi gerçekleştirilmeden ve kendi eylem ve örgütlenme alanlarını genişletmeden sorunları çözülmez. Kadınların umudu İranlı kadınların örgütlenmesidir" diyerek, sözlerini noktaladı.

(ke/mg)