Jînda Asmen/JINHA

ŞENGAL - Şengal dağlarında kadınlar şu sıralar güneş gibi parlayan Gûlberoj çiçeğinden elde ettikleri çekirdekleri ayıklıyor. Gûlberoj çiçeğini güneşe ve kadına benzeten Wensê Mirza, “Bahçede gezince, onlara dokununca stresten uzaklaşıyorum. Güneş, gûlberoj ve kadın biz Êzidîler’de bütünleşmiştir" diyor.

Güzel bahçelere sahip olan ve Gûlberoj (Ayçekirdeği) çiçekleriyle bahçesine güneş sarısı görüntüsü kazandıran Şengal Dağı, 3 Ağustos ferman sonrası yaşama dört elle sarılan Êzidîlerin ekip, biçmesiyle yeşil bir hava kazandı. Tüm imkânsızlıklara rağmen yaşamı üretimli kılmaya devam eden Şengalli kadınlar, zamanla bahçeleri de çoğaltıyor. Şengal’de en güzel üretimler kadının emeğiyle yaratılıyor. Bahçeler de bu yaratımlardan biri. Kadın eliyle birlikte güneşin, toprağın, suyun mineralleri yaşamı daha bir güzel ve çekici kılmaya devam ediyor.

En çok göze çarpan gûlberojlar

Bahçelere baktığımda en çok da gözüme çarpan gûlberoj oluyor. O kadar güzeller ki, özellikle akşamüstü güneşin ışığı ve rüzgârıyla birlikte dans eder gibiler. O an gûlberoj çiçeğinin güneşe benzediğini fark ediyorum. Ve içimden, güneş ülkesinde gûlberoj diye geçirirken, hafifçe dudaklarımda bu sözleri tekrarlıyor. Çünkü Êzidîler dünyanın oluşumunun güneş olduğuna inandıklarından güneşe tapar ve ona dua ederler. Ay çiçeğinin de Kürtçesi gûlberoj yani güneşe dönük gül anlamına geldiğinden güneş ülkesinde gûlberoj diye geçirmekten kendimi alamıyorum. Bahçede gûlberoj çiçeklerinin arasında bir kadın görüyorum ve hemen yanına koşuyorum. Merakla önce adını soruyorum bana Wensê Mirza olduğunu söylüyor. Hem sonra da bana anlatması için çiçeğin ne çiçeği olduğunu soruyorum ve benle gûlberoj çiçeği üzerine kısaca duygu ve düşüncelerini şu cümlelerle paylaşıyor: "Gûlberoj çiçeği güneşe benzer ve yönü güneşe dönük olduğundan biz 'Gûlberoj' çiçeği deriz" diyor.

‘Yönü hep güneşe dönüktür’

Wense, güneşle gûlberoj çiçeğinin birbirine benzerliğini ise öyle güzel dile getiriyor ki, gûlberoj çiçeğinin yaprağının güneşin ışınları gibi olduğunu ve bununla da aslında gûlberoj çiçeği güneşi bir nakış olarak kendi varlığına işlemiş bir çiçektir, benzerliğini kurarak sözlerine devam ediyor. Bu yüzden çok güzel ve oldukça da çoğalmaya meyilli olduklarını belirten Wensê, gûlberoj çiçeğinin güneş doğduğunda yönünü güneşe dönmesi ve güneşle birlikte açısının ise doğasal bir nimet olduğunu söylüyor.

‘Diktiğin çekirdek aynı şekilde sana geri dönüyor’

Wensê, gûlberoj çiçeğinin dikim ve bakımını da şöyle anlatıyor: "Gûlberoj tohumu kendi çekirdeğidir. Bizde çekirdek olarak gûlberoju diktik ve iki ay boyunca da her gün bir kez sulayarak bakımını yaptık. Şu anda da çok güzel bir şekilde büyüdü ve çekirdeklerini bize sundu. Bu çiçeğin diğer çiçeklerden farkı ise şu; Gûlberoj'u çekirdek olarak dikiyorsun ve o sana tekrardan ama yeni haliyle yine çekirdek olarak dönüyor. Gûlberoj'u toplayıp iki gün güneşte kuruttuktan sonra çekirdek olarak hazır hale gelmiş oluyor. Gelecek yıla yine gûlberoj çiçeğini büyük bir mutlulukla dikeceğim ve onlara bakacağım.”

‘Onlara dokununca stresten uzaklaşıyorum’

Bir kadın olarak gûlberoj çiçekleriyle uğraşınca doğayla bir paylaşım içinde olduğunu hissettiğini kaydeden Wensê, “Bahçede gezince, onlara dokununca stresten uzaklaşıyorum. Evdeki işlerimi bitirir bitirmez kendimi hemen bahçeye atıyorum ve gûlberoj çiçeklerinin aralarına karışıyorum. Gûlberoj çiçeklerinin güzellikleri her anlamda beni besliyor. Kısaca çok güzeller, harikalar bu yüzden de çok seviyorum gûlberoj çiçeğini. Kadın ve gül bir güneş gibi açar. Güneş, gûlberoj ve kadın biz Êzidîler de bütünleşmiştir" diyerek, duygularını çok güzel ifadelendiriyor.

Güneş, Gûlberoj ve Kadın…

Tüm bu sohbetimizin sonunda şunu da belirtmem gerekir. Şengal dağında güneş, gûlberoj ve kadını birbirine benzerlikleriyle anlamlar içerisinde görebiliyor insan. Güneş dünyanın varoluşu, gûlberoj çiçeği de güneşe benzediğinden, güzelliğini ondan aldığından, kadın ise hayatı güzel ve yaşamsal kılan olduğundan güneş, gûlberoj ve kadın yani üçü Şengal dağında her zaman için güzel bir ahenk içerisinde varlıklarını aynı karede görünür kılıyorlar.

(mg)