Medine Mamedoğlu/JINHA

AMED - Eyşe Şan ve Meryem Xan gibi büyük sanatçıların sesiyle büyüyen Feleknaz Esmer, dengbejliği kadınların kendini en iyi ifade edeceği alan olarak görüyor ve tüm kadınları yanına çağırıyor. Feleknaz'ın ilham kaynağı ise direnen kadınlar.

Kürdistan'da acıları, aşkları, sevinçleri, direnişleri bin yıllardır bugüne getiren eşiz sesleriyle dengbejler oldu. Kürtlerin 'Homeros'ları olarak adlandırılan dengbejler, anlatılarında insanlığı ve hayatı ilgilendiren her şeye değiniyor, sanatsal bir şekilde toplumla ilgili her konuyu irdeleyip aktarıyor. Ancak bu alanda daha çok erkelerin isimleri geçerken, Evdalê Zeynikê'nin eşi Gulê, Meyremxan, Eyşe Şan gibi ismini altın harflerle yazdıran kadınlar Kürdistan topraklarında kadının sesi oldu.

Diyarbakır'ın tarihi bir direniş sergilenen Sur ilçesinde de bir Dengbej Evi bulunuyor. Dengbej Feleknaz Esmer, güzel sesiyle Dengbej Evi'ne gelenleri karşılıyor. Klamlarını diğerlerinden farklı olarak direnen Kürt kadınları üzerine yaptığını ifade eden Feleknaz, klamlarla onları ve direnişlerini ölümsüzleştiriyor.

Eyşe Şan'la söylediğini hayal ediyor

Çocukluğunda dinlediği şarkılarla dengbejliğe merak salan Feleknaz, ilk klamlarını çocukken söylüyor. Erivan Radyosu'nda her akşam Eyşe Şan ve Meryem Xan'ı bekleyen Feleknaz, onların billur sesiyle büyüyor. Çocukluk hayallerini bu iki kadınla klam söylemek süslüyor.

Direnen kadınlar sayesinde

Toplumsal cinsiyet rolleri nedeniyle önüne birçok engel çıkıyor Feleknaz'ın ama hem kendi çabaları hem de direnen kadınların mücadelesini gördükçe kendine olan güveni artıyor ve klamlarını söylemeye başlıyor. Klamlarına da kadının mücadelesini konu eden Feleknaz, "Ama direnen kadınlar sayesinde, bu mücadele sayesinde kadınlar da yaşama girdi. Eşit bir şekilde yaşamaya başladılar. Ondan sonra her yerde var olmaya başladı kadınlar. Pazarda, sokaklarda her yerde söz sahibi oldular ve kendilerini ifade edebildiler" diyor.

'Kadınlar kendini en iyi dengbejlikle ifade ediyor'

Dengbejliğin kadının kendini en iyi anlatacağı sanat olduğunu ifade ediyor Feleknaz ve "Dert söylemek, içinde ki var olan her şeyi sözlerine dökerek söylemektir" diye tanımlıyor. Söylemek istediği bir şey olan kadınların, okuma yazma bilmeyen, televizyonu olmayan, kısacası derdini hiçbir şekilde anlatamayan kadının kendini anlatma mecrası olduğunu vurgulayan Feleknaz, şunları söylüyor: "Benim için de diğer kadınlar için de dengbejlik kendini ifade edebilmenin sanatsal şeklidir. Buradan tüm denbegjlik yapmak isteyen kadınlara ya da buna merakı olan kadınlara çağrım olsun gelsinler burada hep birlikte bunu söyleyelim. Mücadele eden kadınlarımız için kahraman kadınlarımız için klamlar söyleyelim. Onların kahramanlıklarını anlatalım ki asırlar boyunca dilden dile aktarılsın" diyor.

'Direnen kadınlardan ilham alıyorum'

Daha sonra da neden özellikle direnen ve mücadele eden Kürt kadınları üzerinde klamlarlar söylediğini anlatan Feleknaz " Kürtlerin üzerindeki zulüm yıllardır var. Sur'da da Kürtlerin destansı direnişine karşılık yine büyük bir zulüm ve katliam gerçekleştirdiler. Aylarca gençlerimizin insanlarımızın üstüne tankla topla gittiler. Bizler de iki adım ötede bu olanları sadece izledik. Bir Kürt kadını olarak bir kadın dengbej olarak ben de şarkılarımı bu o direnenleri hissederek onları gözümün önüne getirerek seslendiriyorum. Kırmızı saçlı direnen kadınlar her yerde tüm kavgalarda kendini siper etti. Buradaki kadınlara ilham oldular ve artık kadınlar da zulmü ve baskıyı kabul etmiyor" şeklinde vurguluyor.

(zt/gc)