Hikmet Tunç/JINHA

WAN - Kadın Emeği Pazarı'nda, Kürt kültürünün vazgeçilmez motiflerini çeşitli eşyaların üzerine nakşederek, kendisine ayrılan tezgâhta pazara sunan Cahide Şahin, amacının işlediği motiflerle kadının kültürdeki emeğini tanıtmak olduğunu belirtti.

Van'ın İpekyolu Belediyesi ile Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı'nın (DAKA) katkılarıyla kurulan Kadın Emeği Pazarı'nda kadınlar kendilerine ayrılan tezgahlarda satışa sundukları eşyalar ile ev ekonomisindeki yerlerini alıyor. Aylardır faaliyet sürdüren Kadın Emeği Pazarı'nda bir araya gelen kadınlar bir yandan satışlarını yaparken bir yandan da sıcak sohbetler ile günlerini geçiriyor. Devletin göçertme politikalarıyla 90'lı yıllarda Hakkari'den, Van'a göç eden Cahide Şahin, aylardır Kadın Emeği Pazarı'nda çalışan kadınlardan biri. Kürt kültürünün vazgeçilmez motiflerini çeşitli eşyaların üzerine nakşederek, kendisine ayrılan tezgâhta pazara sunan Cahide, pazarda çalışmanın mutluluğunu yaşıyor.

'Amaç kültürümüzü yaşatmak'

Amacının motiflerle kadının kültürdeki emeğini yansıtmak olduğunu dile getiren Cahide, pazarda hem günlük ördüğü çorap, oya, lif ve çeşitli süs eşyalarını hem de göç etmeden önce köylerinde bin bir emekle dokudukları çanta, hurç, ter ve duvara asılan kilim parçalarını tezgahında satarak kültürlerini yaşatmayı amaçladıklarını söyledi. Cahide, elleri ile dokuduğu çanta, çorap ve duvar süsleri ile geçmişi günümüzde yaşattıklarını belirterek, kadın ile bütünleşen estetizmi dokuma ve nakşetme ile tekrardan gün yüzüne çıkarmayı hedeflediklerini sözlerine ekledi.

'Yaylada yaşamın öncüsü kadındır'

Cahide, el ürünlerinin yapılış aşamasını anlatmaya başlayarak şöyle konuştu: "Yaz aylarını Hakkari yaylalarında geçiriyoruz. Yayla yaşamının öncüsü kadındır her daim. Günün tamamını geniş arsalarda bin bir renkli bitkileri toplayan kadın, topladığı bitkileri sınıflandırarak bir kısmını kış mevsimine hazırlık olarak depolar, bir kısmını ilaç yapımında kullanır, bir kısmını ise dokuduğu motiflerin yünlerini renklendirmede kullanır. Dokumada keçi ve koyun yünü kullanılır. Koyun yünleri genelde yorgan, döşek, yastık yapımı için hazırlanırken keçi kılı ise süs eşyalarında, at semerlerinde, katır kuşamında kullanmak üzere hazırlanır."

'Kadın doğadan harikalar yaratacak özelliğe sahip'

Keçi kıllarını kestikten sonra yıkayıp kuruttuklarını kaydeden Cahide, daha sonra da özel bir tarakla kılları taradıklarını söyledi. Kadınların bitkilerden elde ettikleri boya ile keçi kılını renklendirdiklerini ifade eden Cahide, renklenen kılın tekrar bir tarama işleminden geçirildiğini, yumuşak bir hal alana kadar işlemlerinin devam ettiğini daha sonra da teşi ile ip haline getirdiklerini belirtti. Kadının yaratıcılık yönüne de değinen Cahide, "Kürt kadını doğanın tüm koşullarına karşı çok çabuk uyum sağlayan ve doğadan harikalar yaratacak bir özelliğe sahiptir. Burada benim pazara sunduğum başta el emeği çantalar var. Bu çantaların her biri üzerinde desenleri var. Bu desenlerin sarya, lüleper, çıl gul isimleri olduğu gibi her birinin ayrı ayrı hikayeleri de var. Bu hikayeleri dinleyerek büyüyen şanslı çocuklardan biriyim. Bu hikayeleri gelecek nesillere aktarmak için elimizden geleni yapıyoruz" dedi.

Cahide pazara gelen kişilerin el emeği ürünlere daha çok ilgi gösterdiklerini hatırlatarak yaptığı işlemelerin kendisi için önemine değindi. Pazara ev ekonomisine katkı için geldiğini söyleyen Cahide, kaybolmaya yüz tutmuş kültürlerin yaşatılması gerektiği vurgusunda bulunarak Van halkına emek pazarına sahip çıkma çağrısında bulundu.

(ng/dc/mg)