Gülfidan Ataman/JINHA

WAN - El sanatlarının bugünlere taşıyıcısı olan kadınlar sayesinde kilim dokumacılığının geliştiğine işaret eden Rojin Kadın Yaşam Merkezi çalışanı Nazan Bağlan, kilimlere işlenen motiflerden söz ederek, her motifin ayrı bir anlam taşıdığını kaydetti. Kadınların işlediği motiflerin eski çağlara ait izler taşıdığını kaydeden Nazan, kadınların yaşadığı acıları, mutluluğu işledikleri motiflerde görebildiklerini dile getirdi.

Kültür ve sanatın en önemli alanlarından biri olan el sanatları geçmişte olduğu gibi bugünde kadınlar sayesinde yaşatılıyor. Kadınlar sayesinde bugünlere kadar yaşatılan kilim dokumacılığı bugünde kadınların duygularını katarak sürdürülmeye çalışılıyor. Van'da Rojin Kadın Yaşam Merkezi'nde açılan kilim atölyesinde kilim dokuyan kadınlardan Nazan Bağlan, dokumacılık geleneğinin annelerden kendilerine miras kaldığını belirtti. Nazan, kilim dokumacılığında her hangi bir kimyasal katkı maddesi kullanmadıklarını dile getirerek, ipleri renklendirmeden dokumaya kadar tüm evreleriyle kendilerinin uğraştıklarını söyledi. Nazan, "Kilim yapımında kullandığımız iplerin boyamasını biz yapıyoruz. Bu boyama kültürü de tabi çok eskilerden annelerimizden bizlere kalan bir mirastır. Nasıl ki eskiden annelerimiz ceviz kabuğundan ve otlardan renk elde ettiyseler şimdi bu geleneğin aynısını biz sürdürüyoruz" diye konuştu.

'Kürt tarihi, dokunuşu unutulmayacak kadar değildir'

Kilim dokumacılığında Hakkari yöresinden toplanan otlardan faydalandıklarını söyleyen Nazan şöyle devam etti: "Rısgüs, giyarenk, tiremar ve runas gibi otlardan renkleri elde ediyoruz. Birbirine karıştırıp farklı renklerde ortaya çıkarabiliyoruz. Yine bu otları Hakkâri bölgesinde yaşayan anneler toplayarak bize bu imkanı sağlıyorlar. Şimdi dahi bazı anneler buraya gelip yünden ip yapabiliyorlar. Kürt kültürü mirastır. nasıl ki bize devredildi bizde aynı şekilde bu sanatı, kültürü ve mirası çocuklarımıza bırakmak istiyoruz. Çünkü Kürt kültürü unutulmayacak kadar değildir. Bu yaptığımız işlemler tam anlamıyla Kürt kültürü ve sanatıdır. Bunun devamlılığını istiyoruz, çünkü kilim dokumacılığının unutulmaması gerekir."

'Kilimlerin geçmişine dair izleri'

Kilimlere işlenen motiflerden söz eden Nazan, her motifin ayrı bir anlam taşıdığını kaydetti. Kadınların işlediği motiflerin eski çağlara ait izler taşıdığını söyleyen Nazan, kadınların yaşadığı acıları, mutluluğu işledikleri motiflerde görebildiklerini dile getirdi. Nazan, kadınlar aracılığıyla bugünlere kadar gelen motiflere ilişkin şöyle devam etti: "Luleper kilim işlemesi adını Hakkâri bölgesinde yetişen bir çiçekten alır. Eski dönemlerde kilimi ilk işleyen kadın isim bırakır. Bu motifte o dönemlerden kalmadır. 'Kesneker' kilim motifi çok zahmetli olduğundan kilimi işleyen ilk kadın motifin zorluğunu anlatabilmek için böyle bir isim bırakmış. Anlamı ise kimse yapamaz. Bu kilimlerin ipleri tamamen atölyede renklendiriliyor. 'Herki' motifli kilim ise adını Hakkâri bölgesinde yaşayan aşiretten almıştır. O dönemlerde halıyı işleyen kadınlar isimlendirmiştir. 'Sarya' motifli işleme kapı üzerine takılır. O dönemde yaşayan Sarya adında bir anne ismini vermiş" şeklinde konuştu.

(dc/mg)