Özgü Özütok / JINHA

İZMİR - Bu sene 11. yılını "Senin tiyatron" sloganıyla kutlayan İzmir Yenikapı Tiyatrosu, İzmir'de işten çıkarılan işçilerin direnişlerinden, 8 Mart'ta alanlara, Gezi Direnişi'nden LGBTİ'lere uzanan bir direniş anlatısına sahip. Yenikapı Tiyatro ve Spor Derneği Başkanı Medine Çam, "Yenikapı Tiyatrosu farklı alanlara müdahale etmek isteyen politik, sosyalist ve feminist olarak kendini tanımlayan bir tiyatro" dedi.

Ankara'da 2005 yılında bir üniversite topluluğu olarak Yenikapı Bilim Kültür ve Sanat Topluluğu kuruldu. Uğur Güdük'ün çalıştırdığı topluluk, Uğur'un gözaltına alınmasıyla çalışmalarını yürütemedi. O sıralarda Orçun ve Nazlı Masatçı'nın da içinde bulunduğu başka bir topluluk ise kendilerine isim arayışındaydı ve Uğur'un ardından kendilerine 'Yenikapı' ismini alarak çalışmalarına devam ettiler. Ankara'daki bu hukuksuz duruma karşı durmak için başladıkları yolculuk o günden beri İzmir'de Yenikapı Tiyatrosu olarak yoluna devam ediyor. İzmir yerelinde çalışmalarını 11 yıldır sürdürüyorlar ve birçok yerin tiyatrosu olmaya çalıştıklarını söylüyorlar.

Yenikapı Tiyatro ve Spor Derneği Başkanı Medine Çam ile Yenikapı Tiyatrosu'nun içinde olduğu süre içinde neler yaptığını ve ileriye dönük planlamalarını anlattı.

'Yenikapı, herkesin tiyatrosu'

Medine, Yenikapı Tiyatrosunun mekânının ismine Metin Altıok Kültürevi ismini verdilerini ve öldürülen, katledilen bütün aydınların tek tek isimlerinin yaşatılması gerektiğini düşündüklerini belirtti. "Her yılı bir kutlama ve etkinlik düzenleyerek geçirirdik ama bu yıl hepimizin içinde olduğu süreç içimizi yaktığı için bir kutlama yapmak istemedik" diyen Medine, Yenikapı Tiyatrosuna 11 yaşında başladığını söylüyor. "7 senedir buradayım. Burası rekabetten uzak, sistemin verdiği kötü hırslardan uzak bir yer. Bir sürü hatamız ve yanlışımız var ama deniyoruz. Kimse bir şey denediği için suçlanmaz burada. Dener yanlış yapar düzeltir. İyiye gider, yeniyi arar. 11. yılda da yayınladığımız slogan 'senin tiyatron' oldu. Yenikapı'ya emek vermek ve destek vermek isteyen gençlerin, işçilerin, LGBTİ'lerin, Kürtlerin, Türklerin herkesin tiyatrosu burası" diyerek Yenikapı tiyatrosunu anlattı.

'Politik, sosyalist ve feminist bir tiyatro'

Medine, Yenikapı Tiyatrosu olarak turneye çıktıklarını festivaller düzenlediklerini, bunun dışında da kısa film festivalleri ve futbol turnuvaları yaptıklarını söylüyor. İlk ürünlerinin sokak tiyatrosu üzerine olduğunu ve sonrasında yapılanlar için Medine, "İlk zamanlar sokak tiyatrosu olarak ürünler verilmişti. Sonrasında 'İsyan' oyunuyla biraz daha sahneye yöneldik. Aynı anda üç kıtada oyun oynamışlığımız var. Yenikapı Tiyatrosu farklı alanlara müdahale etmek isteyen politik, sosyalist ve feminist olarak kendini tanımlayan bir tiyatro. Aslında ezilenlerin tiyatrosunun mücadelesini vermeye çalışsan bir tiyatrodur. Aliağa'da bir işçi direnişinde de, Tekel direnişinde de oyunlarımızı oynuyoruz. Devlet Tiyatrosunun düzenlediği festivalde, sahnelerinde oyunlarımızı oynamışlığımız var. Her alanda her yerde tiyatronun, devrimci sanatın olması gerektiğini düşünüyoruz" dedi.

'Sanatın daha meşru bir alanı var'

Yenikapı Tiyatrosu'nun her eylemlilik haline, adaletsiz gördüğü birçok alanda olmaya çalıştığını vurgulayan Medine, "Geçmişten bugüne 1 Mayıs alanlarında, 8 Mart'larda kostümlerimizle, maskelerimizle, oyunlarımızla çıktık çünkü sanatın daha meşru bir alanı var. Sistemin politikası eylem yapan herkesi ötekileştirmek yönünde. Eğer sanat alanında bir şekilde orada var olursanız yine size müdahale ediyorlar ama bir alan açabiliyorsunuz" diye konuştu.

Medine: 'Sanatta işlenebilecek suç yoktur' kitabı çıkardık

Genel sanat yönetmenleri Nazlı Masatçı'nın vicdani retçi İnan Süver için yapılan vicdani ret eyleminde oynadığı oyunla 'halkı askerlikten soğutmak' suçundan ceza aldığını söyleyen Medine, "Bunu engelleyemedik ama üzerine bir kitap çıkardık 'Sanatta İşlenebilecek Suç Yoktur' isminde. Sanatta suç işlenemeyeceğini, sanatın özgür bir alan olduğunu anlattık ve bunun için de birçok sanatçıdan yazılar topladık. Birçok popüler arkadaşımızda inanıyorlardı ki sanatta bir suç işlenemez, sanatçı oynadığı bir oyundan dolayı yargılanamaz. Gogol' ün Palto öyküsü edebiyat alanında çok net bir yerde durur ve bu konuda kamuoyu oluşturmamızla bizi yargılayanlar çok komik bir duruma düştüler" dedi.

Aliağa'da belediye çalışanları işten çıkarıldıklarında işçilere destek vermek için 10 gün boyunca düzenledikleri festival için, "Oradaki direnen işçiler nöbet tutuyorlardı. 160 gün boyunca direndiler ve bizi çağırdılar. Biz orada bir oyun oynadık sonrasında da direnişi ayakta tutmak için 10 gün boyunca direniş festivali yapmayı önerdik. Akşamları direniş çadırlarının önünde tiyatrolar kurulsun, müzisyenler gelsin dedik çünkü orda da direnen işçileri ötekileştirmeye, marjinal göstermeye çalışıyorlardı. Normalde çadırların önünden geçip, bu direnişe yaklaşmayacak insanlar bile işin içinde müzik ve tiyatro olunca ilgi gösterdi" şeklinde verdikleri desteği anlattı.

'Çocuklara dünyadaki çelişkileri anlatan oyunlar yapmaya çalışıyoruz'

Bunun dışında çocuk oyunları oynadıklarını söyleyen Medine, "Çocuk oyunları birçok tiyatroda rant ve para sağlayan bir yerde duruyor. Bu sebepten çocuk oyunu yapmaya biraz çekinerek yaklaşmıştık. Tek cümlelik mesajların olduğu çocuk oyunlarından ziyade onlara yönelen dünyadaki temel çelişkileri anlatan oyunlar yapmaya çalışıyoruz. Dramatik yazarlık hocalarından, çeşitli yazarlar ve oyunculardan da metinler için yardım ve teyit alıyoruz" dedi.

'İsimleri yaşatmak bizim için çok önemli'

Kongrelerinde aldıkları bir kararla bütün Gezi şehitleri için bir etkinlik yapma kararı aldıklarını söyleyen Medine, "Yaşadığımız dönemde her gün bir katliama uyanıyoruz, her gün anacağımız bir sürü insan oluyor ve bu çok kötü bir duygu, bir gün o anılacak insanların yerinde olabiliriz. Önemli olan korkuyu yenmek ve bunun üzerine gitmek diye düşünüyoruz. Bu bağlamda isimleri yaşatmak için etkinlikler yapmak bizim için çok önemli. Ali İsmail Korkmaz futbol turnuvasının 3.cüsünü gerçekleştirdik. Berkin Elvan adına bir sanat şenliği yaptık, Ethem Sarısülük için bir tiyatro festivali düzendik, Ahmet Atakan adına kitaplık kurduk. Türkiye'de futbol çok dikkat çektiği için en fazla ilgi gören etkinliklerden biri Ali İsmail Korkmaz Futbol Turnuvası oldu. 11 gün süren turnuvalar gerçekleştirdik. Bir tiyatro olarak futbol turnuvasını diğer örgütlerle, kurumlarla dayanışmak için yaptık" dedi.

(dk)