Vildan Atmaca / JINHA

WAN- Kürdistan'ın en eski ve etkili sözlü sanatı olan dengbejliği kadınlar gelecek nesillere aktarmaya çalışıyor.

Kürt kültürünün sözlü edebiyatı dengbejliğin ana kaynağı aşk, savaş ve göçler olduğu birçok eserde kendini gösteriyor. Çıkış yeri Serhat olan ve daha sonra Kürdistan'ın tamamına yayılan dengbejlik sayesinde, köy köy gezilerek klamlar ve ilahiler söylenir, bir yandan da hikayeler ve destanlar anlatılırdı. Dengbej sanatının bugünlere gelebilmesinde önemi bir yeri olan kadın dengbejler, içten gelen yakarışlar ve heyecanları ile seslendirdikleri ezgilere apayrı bir heyecan katıyor. Van'daki dengbej kadınlardan Meryam Tunce, dengbejliğin kaynağının 'dertbejlik' olduğunu belirterek, dengbejliğin dilden dile bugünlere geldiğini söyledi.

'Kürt kadını aslında dert kadınıdır'

Kadınların emeğiyle dengbejliğin bugünlere geldiğini ifade eden Meryem, ancak ilerleyen yıllarda kadın dengbejlerin engellendiğini kaydetti. Meryem, "Kürt kadını aslında dert kadınıdır. Kadınların dengbejlik yapmamaları için önleri kesildi. Ben şu an buradaysam önderliğim, şehitlerimiz ve partimiz sayesindedir. Kürt kültürünün dilinin, sanatının yaşaması için verilen emekler sayesinde bir kadın olarak buradayım" diye konuştu.

'Kürt sanatını ve kültürünü çocuklarınıza anlatın'

Kürt kültürünü ve sanatını sadece kadınların yaşatabileceğinin altını çizen Meryem, annelere seslenerek şöyle devam etti: "Bizler eskiden Kürt hikayeleri ve annelerimizin söylediği klamlar ile büyüdük. Ama bizim çocuklarımız devlet politikaları yüzünden asimile oldular. Şimdiki nesil ve çocuklarımızın ne giyimi giyimdir ne dili dildir. Ben çocuklarıma kendi büyüdüğüm masalları ve hikayeleri anlattığımda 'anne bu nedir kimin hikayesidir' diyor. Ama biz o dönemlerde dilden dile annelerimizin anlattığı hikayeler ile büyüdük. Tüm annelere sesleniyorum. Kürt kültürünü yaşatmak için çocuklarınıza anlatın ve yaşatın kültürümüzü. Bizler dilimiz ve kimliğimiz için katlediliyoruz."

'Dengbejliği yaşatacağız'

Denbejlerin yaşanan acıları sürekli yeni klamlarla dile getirdiğini belirten Meryem, kadınlar olarak baskılara rağmen denbejliği gelecek nesillere aktaracağını kaydetti. Meryem, "Şu an Cizir'de Silopi'de ve Sur'da yaşanan bir savaş var. Bizler de orada yaşanan savaşı ve acıyı dengbejliğimiz ile dile getiriyoruz. Tüm asimile politikaları ve dilimizi yok etmeye çalışanlara rağmen biz kadınlar kültürümüzü yaşatmaya devam edeceğiz" diye konuştu.

(dc)