JINHA

HABER MERKEZİ - Kadın Argosu ve Yas Değil İsyan-Öldürülmüş Kadın Ağzı Ağıtlar dahil olmak üzere birçok önemli derlemenin yazarı Filiz Bingölçe hayatını kaybetti.

Gazeteci-yazar Filiz Bingölçe yaşamını yitirdi. 1965 yılında doğan Filiz Bingölçe, Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi'ni bitirdi. Hürriyet, Milliyet, Aktüel gibi basın kuruluşlarında çalışan yazar, Alt-Üst Yayınları'nın da kurucuydu. Asker Argosu Sözlüğü, Futbol Argosu Sözlüğü, Kadın Argosu Sözlüğü kitapları bulunan Filiz katledilen kadınlar için 'Yas Değil İsyan-Öldürülmüş Kadın Ağzı Ağıtlar' kitabını da yazmıştı.

Filiz Bingölçe 'Asker Argosu' kitabı nedeniyle 'müstehcen kitap yayınlamak' suçuyla yargılanmış ve beraat etmişti.

Filiz kendisi ile yapılan bir söyleşide neden argo üzerine çalıştığını şu sözlerle anlatmıştı: "Erkeklerin kendi aralarında kullandıkları bir dil olgusu var. Sadece kadınların kullandığı kadın oluş nedeniyle üretilmiş örneğin regl ile çocuk doğurmayla, kadın cinselliğiyle ilgili laflar nasıl varsa, sadece erkeklerin kullandığı ve erkek oluştan kaynaklanan laflar da var. Bir de tabii ki her iki cinsin de ortak kullandığı laflar var ki, bu tür laflara da genel argo diyebiliriz.

Geçmiş zaman diktatörlerinin niyeti sözlük çalışırken pek kasmadı beni; tabii tarihin bir döneminde bir şekilde kesilen kısmetleri de. Niyetle kısmet her zaman paralel gitmiyor çünkü. Tarihe baktığımızda kitleyi bir kalıba dökme meselesinin öyle "muhallebi dökmeye benzemediğinin" çok örneği var. Kitlenin eğlence ihtiyacını görüp buna alt yapı aracılığıyla cevap vermiş, sonra da kitleyi küçümsemişler.

Fakat tribünde ele geçirilen "özgürlük" adacığı ile orada üretilen ve resmi dil ile resmi kültürün dışında, ona karşı üretilip yaşatılan dil ve kültür küçümsenecek gibi değil. Bin yıllardır küçük-büyük toplulukların, giderek de kitlelerin bir oyun çevresinde toplanıp eğlenmesi ve gülmesi geleneği var. Neşeli zaman geçirmeye ilişkin folklorik bir algılayış bu, halk kültürünün önemli bir parçası. Bugün futbol varsa Ortaçağ'da da karnaval bayram şölenleri- gösterileri, soytarı temsilleri, orta oyunları filan vardı galiba onun yerine.

Diktatörlerin bu halk talebini gördükleri açık, popüler bir oyundan ve ortak zevklenme halinden ve bu gelenekten sebeplenmek istemelerini doğal karşılamak gerekli. Bu çeşit kitle muhabbetlerine belli oranda izin vermeleri, kitleye sınırlı da olsa tüm otoriteleri (kendi siyasi iktidarları da dahil) alaşağı edebilecekleri bir özgürlük adacığı vermeleri, karşı olmalarından daha çok yararlarına olmuş zaten. Çelişki şurada ki tribünler, bir kereliğine ve temelli olarak hiçbir otoritenin kurulamadığı, kurulamayacağı en demokratik mekanlar. Aslında galiba çok değerli Rus edebiyat kuramcısı ve düşünür Mihail Bakhtin"in açtığı pencereden bakınca, tribünlere karnaval kültürünün yaşadığı modern mekanlar olarak bakmak da mümkün. Orada insanlar gülme ve eğlenme aracılığıyla baskı ile korkudan kurtuluyorlar."


Kadın Argosu Sözlüğü'nden

* Adet yerini buldu! (d): Kadınların aylık kanaması, regl.
* Alikız (d): Vücudu ve hareketleriyle erkeğe benzeyen kadın.
* Amele mıknatısı (d): Mini etek.
* Ballıtirit (d): Yakışıklı genç erkek.
* Ruhsat (d). Evlilik cüzdanı.
* Rutini kesmek (d): Çapkınlık yapmak.
* Vites değiştirmek (d) (Erkek için): Pantolonun dışından cinsel organını düzeltmek.

Futbol Argosu Sözlüğü'nden

* Astronotu öldürmek (arg.): Topu havaya dikmek.
* Akordeon olmak (arg.): Çok farklı yenilgi almak.
* Acı kart kullanmak (arg.): (Hakem için) Çok sayıda ve tereddütsüz sarı ya da kırmızı kart kullanmak.
* Çokoprens almaya göndermek (arg.): Etkili bir çalımla rakibini geçmek.
* Döner de var kuru da (tezh.): Fanatik taraftarlarca kendilerinde taş ve bıçak gibi kesici aletler bulunduğu imasıyla söylenir.
* Forttirik olmak (arg.): Dört sıfır yenmek.
* Hakeme hatırını sormak (arg.): Hakeme küfür etmek.

(fk)