Duygu Erol/JINHA

ANKARA - Toplumsal algıları yıkmaya çalışan kadınlar hayatın her alanında karşımıza çıkıyor. Uzun yıllar kamera arkasında olmasına rağmen emeği görülmeyen kadınlar kamera karşısında “metalaştırılarak” yok sayılıyor. Türkiye sinemasında en çok ve en uzun süreli filmini çeken Türkiye'nin ilk kadın yönetmeni Bilge Olgaç, kamerayı eline alarak bütün bu algıları alt üst etti.

Toplumsal yaşamın her alanında sınırlandırılan, evin bir parçası haline getirilen kadının sanat alanında da uzun yıllar adı geçmedi. Edebiyat alanına baktığımızda da adını çok nadiren duyduğumuz kadınlar erkek ismi kullanarak yazmak zorunda kaldı. Kamera arkasında birçok alanda emek harcayan kadınlar, Bilge Olgaç’ın kamerayı eline aldığı 1960 yılına kadar kadar yönetmen koltuğuna oturmadı, Türkiye sinema tarihinin ilk kadın yönetmeni olan Bilge, toplumsal sorunları anlattığı filmleriyle argo kullanımıyla sansürlenen toplam 41 filme imza atarak da en çok ve en uzun süreli film çeken yönetmen oldu.

‘Bilge’nin derli toplu hikayesi, abuk subuk bir senaryoya dönüşmüştü’

Sinema hayatına Yeşilçam’ın birçok filmine emek vermiş Memduh Ün’ün sekreterliği ile başlayan Bilge, dönemin sanat dergisi Yelpaze Dergisi’nde yazdığı öyküsü ile sinemaya ilk katkısını yapmış oldu. Memduh Ün’ün beğendiği öyküsü ardından senaryolaştırılarak, “Kısmetin En Güzeli” adıyla izleyiciyle buluştu. Kendi çektiği filmi beğenmeyen Memduh, öyküyü değil senaryoyu beğenmediğini ifade ederek şu cümleleri kullandı: “Kötü bir film bu. Başarısızlığın nedeni de senaryonun çapaçulluğu kuşkusuz. Bülent Oran’ın yazdığı senaryoyu okuduğum zaman keçileri kaçırıyordum neredeyse. Bilge’nin derli toplu hikayesi, abuk subuk bir senaryoya dönüşmüştü.”

İlk film gişe rekorları kırar

23 yaşında ustası tarafından senaryo yazmayı ve kurgu tekniğini öğrenen Bilge, 1965’de Yılmaz Güney’in başrol oynadığı eril bir film olan “Üçünüzü de Mıhlarım” ile yönetmen koltuğuna oturdu. İlk çektiği filmi, oyuncusu Yılmaz Güney’in bir gece kulübünde 3 kişiyi bıçaklamasıyla gündemden inmezken, vizyona girdiğinde ise gişe rekorları kırdı. Magazin sayfalarında, “Olaylı bir film” diye yerini aldı.

Türkiye Sinemasında “En’lerin” kadını

Türkiye sinemasına ilk kadın yönetmen olarak giren Bilge, en çok film çeken kadın yönetmenden sonra film festivallerinde de ilk olmaya devam etti. Bir kadın yönetmen olarak 2. Adana Film Festivali’nde karşısında çok güçlü yönetmenler olmasına rağmen girdi. “Umut” filmiyle Yılmaz Güney birinciliği alırken, “Linç” filmiyle üçüncülüğü kazanan Bilge, yarışmada “En İyi Yönetmen” seçildi.

Film çekmek istediği evde yaşamını yitirdi

Son filmi “Ölüme Doğru” filmini çekmek için, aldığı avansla Beyoğlu’nda ev kiralayan Bilge, sobalı evinde sigara içerken uykuda kaldı ve sigaranın tutuşması sonucu hayatını kaybetti.

Türkiye sinemasında bir kadın olarak var oluş mücadelesi veren Bilge’nin altına imza attığı filmler ise şöyle: Gülüşan, İpekçe, Gömlek, Aşkın Kesişme Noktası, Kurşun Adres Sormaz, Bir Yanımız Bahar Bahçe, Kaşık Düşmanı, Açlık, Üçünüzü de Mıhlarım, Bacım, Nikahsızlar, Kızın Adı Fatma, Kanlı Şafak, Kanunsuz Toprak.

(sy/fk)