JINHA

ANKARA - Kayseri'de yapılan kazılarda, Anadolu'da kadınların 4 bin yıl öncesine dayanan kadın hakları ile ilgili olduğu belirlenen yazılı tabletlere ulaşıldı.Tabletlerde göze çarpan önemli bilgiler arasında, ikinci bir eş almanın yasak olduğu, alındığı takdirde erkeklerin para cezasına çarptırılacağı maddeleri bulunuyor.

Kayseri'deki Kültepe-Kaniş Karum ören yerinde yapılan kazılar Anadolu'da 4 bin yıl önce kadınların bazı haklarının yazılı olarak varlığını ortaya koydu. Yazılı tabletlerde kadının evlenme, boşanma, miras ve nafaka konularındaki hakları yazıyor.

67 yıldır süren kazı çalışmaları sonucunda elde edilen bulgular, tam 4 bin yıl öncesinde kadın hakları, hukuk ya da ticaretin nasıl olduğunu gün yüzüne çıkartıyor.

MÖ 1950 - MÖ 1750 yıllarında Anadolu’da yazılan Kültepe tabletlerinin içeriğine bakıldığında; evlenme, boşanma, miras, nafaka ve evlat alma gibi aile içi hukuku ile ilgili belgeler bulunuyor.

Belgenin içerikleri

* O yıllarda Asurlularla Anadolu halkının evliliği biterse, boşanma mukaveleleri karşılıklı anlaşma esasına dayanıyor.

İkinci eş yasak

Tabletlerde ikinci bir eş almanın yasak olduğu, alındığı takdirde de erkeklerin para cezasına çarptırılacağı bilgisi yer alırken boşanma durumunda her iki tarafın da hukuki hakları olduğu bilgisi yer alıyor.Ayrıca tabletlerde boşanma sonrası tarafların din veya ırk fark etmeden gönlü kimi isterse onunla evlenebileceği, herhangi bir kısıtlamanın olmadığı belirtiliyor.

Nafaka hakkı var

* Tabletlerde yer alan boşanma belgelerinde mal paylaşımı, miras ve nafaka konularına değiniliyor. Evli bir çiftin boşanması durumunda, evin her ikisinin olduğu, öldükleri zaman evlerinin çocuklarına kalacağı gibi bilgiler bulunuyor.

* Eşlerinden boşanan kadınların ileride geçim sorunu yaşamaması için ‘nafaka’ aldığı bilgisi tabletlerde yer alıyor.

* Bir çiftin boşanma belgesinde, erkeğin kadına ekonomik yardım sağlayacağı sözünün verilmesi, kadın erkek eşitliğinin o yıllarda da varlığını gösteriyor.

* Günümüzde Anadolu’nun bazı yörelerinde yaygın olan, kocası ölen kadının kayınpederi veya kayınbiraderi ile evlendirilmesi geleneğinin o yıllarda var olduğuna dair hiçbir iz olmaması ise eski Anadolu’nun anaerkil gücünü ortaya koyuyor.

* Miras konusunda ise, ‘çocukların anne ve babalarına bakma yükümlülüğü olduğu ve mirasın anca anne ve baba öldükten sonra paylaşılabileceği’ bilgileri yer alıyor.

* Miras yüzünden çıkan kardeş kavgalarıyla ilgili hukuksal düzenlemeler mahkemeye taşınıyor. Durum, o dönemin hukuksal durumunu yansıtıyor.

(he/sy/fk)