JINHA

AMED - TÜYAP'ın Diyarbakır'ı iptalinin ardından kolları sıvayan Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi tarafından düzenlenen 1. Amed Kitap Fuarı tüm yoğunluğuyla devam ediyor. Edebiyattan, sanata, tarih, bilim kurgu ve araştırma kitaplarına kadar zengin bir yelpazeyle okuyucunun karşısına çıkan fuarda, çocuklar istediği kitapların Kürtçesini rahat bir şekilde bulurken, yetişkinler ise bu yıl çıkan tüm kitaplara ulaşarak, kitabın yazarıyla sohbet edebilme şansı buldu.

Türkiye'nin birçok kentinde her yıl geleneksel olarak düzenlenen TÜYAP Kitap Fuarının bu yılki Diyarbakır programı "kar elde edilmiyor" gerekçesiyle iptal edildi. Peki, TÜYAP Diyarbakır'ı iptal eder de Kürtler alternatifsiz kalır mı, kalmaz. Kentin kitap fuarı ihtiyacını karşılamak adına Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi öyle bir formatla okuyucuların karşına çıktı ki, fuarı ziyaret eden herke, Kobanê ve Şengal direnişine adanan fuarın tam da Kürtlere hitap ettiğinin kararına varmaması neredeyse imkansız. Anadilde eğitimin belki de en çok tartışıldığı son günlere hitap eden 1. Amed Kitap Fuarı, Kürtçe eğitim setlerinden, çocuk masallarına, bilim teknik çevirilerinden, dünya edebiyatına kadar zengin yelpazesiyle okuyuculara geniş arama zemini oluştururken, aynı zamanda panel, söyleşi ve sanat sergileriyle okuyucuyla yazar arasındaki bağı oluşturmayı başardı.

Kürt Dil Bayramı'na denk getirilen fuar alanı aynı zamda alışılageldik kitap fuarlarından çok farklı bir dizaynla okuyucularıyla buluşurken, doğal ağaçların gölgesinde kurulan Türkiye'den ve Ortadoğu'dan onlarca yayınevinin katıldığı fuara katılım için belediye kolektif bir iş ortaya koyarak tüm stantları ücretsiz şekilde yayın evlerine ayırıyor. Kürt edebiyatına önemli eserler bırakan yazarların fotoğraflarla unutulmadığı kitap fuarı, okuyuculara ayrıca PKK saflarında yer alan gerillaların mücadele günlüklerine kolay bir şekilde ulaşma fırsatı sunarken, Fransız araştırmacı-yazar Boris James'in "Selahattin ve Kürtler" kitabı gibi Kürtler için önemli bir yapıt özelliği taşıyan dünyadan birçok yapıtın çevirisine de ulaşma imkanı sağlıyor.

Panayır havasında binlerce kitap okuyucusuyla buluşuyor

Kitap çadırının girişinde kurulan ulusal kıyafetlerin ve Şengalli Êzidîlerin yaptığı takı ve çanta stantlarıyla adeta panayır havasına dönüşen fuarda, çevrede kurulan gözleme ve ayran stantları ise okuyucuların sıcak bir ortamda kitap alma zevkini yaşatıyor. Hemen girişte öğrenciler tarafından kurulan HDP standından yükselen şarkıların oluşturduğu Kürdi atmosferler ise Kürt stran ve klamlar eşliğinde güzel bir gün geçirme fırsatı doğurmaya yetiyor. Çadırın etrafında serilen kilimlerin üzerine oturan kadınların piknik tüplerinde pişirdikleri kaçak çayın oluşturduğu sıcak ortama öğrencilerin de katılım yapmasıyla güçlü Kürdi tartışma atmosferine kapılan ziyaretçiler, ellerinde program broşürü olmasa güçlü tartışmaların yaşandığı bu grubun büyüsüne kapılıp panelin çimlerin üzerinde gerçekleşen tartışmaların olduğu yanılgısına dahi varabilir.

'Gerillaya yoğun ilgi var'

İlk olarak fuar girişinde okuyucuyu karşılayan Aram Yayın Evi standı çalışanlarına mikrofonu uzattık. Gerilla günlükleri ve Kürt tarihi setleriyle okuyucuya A'dan Z'ye zengin seçim imkanı oluşturan Aram çalışanlarından Zeynep Tekcanlı, en çok ilgiyi gören kitapların başında Sakine Cansız'ın Hep Kavgaydı Yaşamım adlı kitabı ve Jineoloji kitabı olduğunu söyledi. Zeynep, "İlgiden çok memnun kaldık. Kitaplarımız büyük ilgi görüyor. Özellikle insanlar gerilla günlüklerini çok merak ediyor ve Aram tam da bu meraka yanıt olma özelliği taşıyor. PKK Lideri Abdullah Öcalan'ın savunmalarından, Sakine Cansız'a, Murat Karayılan, Dilzar Dilok, Alihaydar Kaytan'a kadar tüm gerilla kitaplarına ulaşabilen okuyucularımızla sıcak bir buluşma gerçekleştiriyoruz" dedi. Okuyucudan yoğun ilgi gören Aram Yayın evi her ne kadar ciddi söyleşilerin gerçekleştiği fuar programında kendi yazarlarının birçoğunun PKK saflarında olması nedeniyle okuyucunun tam da istediği yazarı okuyucuyla buluşturamasa da, okuyucunun beklentilerine zengin alternatifleriyle doldurmaya yetiyor.

'Fuarlar hiçbir gerekçeyle iptal edilmemeli'

Yazarların imza günleri nedeniyle yoğunluğun arttığı kitap fuarında Dönüşüm Yayınevi standında okuyucularına imza veren "Sessiz çığlık" ve "Ve bulutlar ağladı" şiir kitabının sahibi Şair Nesrin Erdoğmuş, yazarların okuyucusuyla buluşmaya fırsat veren kitap fuarlarının çok önemli olduğunu belirterek fuarların hiçbir gerekçeyle iptal edilmemesi gerektiğini söyledi. İnternette satışların başlamasıyla fuarlara yönelik ilginin azalmasını değerlendiren Sel Yayın çalışanlarından Bilge Sancı da asıl kitap okuyucularının fuarlardan hiçbir şekilde vazgeçmeyeceğini söyledi. Bilge, "Burada kitapların somut halini okuyucuyla buluşturuyoruz, okuyucu onları teker teker inceleme fırsatı buluyor" diye konuştu. Kürt kadın direnişine ev sahipliği yapan Diyarbakır'da kadınlar bu yıl daha çok edebiyat ve toplumsal cinsiyet konularını ele alan kitaplara yoğun ilgi gösteriyor. Metis Yayınları standı çalışanı Esra Atabay, kadınların fuara yoğun ilgi gösterdiğini belirterek, "Özellikle feminizm konularına yoğun ilgi var. Örneğin Serpil Sancar'ın 'Erkkelik imkansız iktidar' adlı kitabı çok satıyor" diye ifadede etti.

'Engelliler unutuldu'

Evrensel yayınlarında Kürt kadın direnişi ve dünya devrim deneyimlerini ele alan kitaplardan Çernişevsky'nin 'Nasıl Yapmalı' kitabı yoğun ilgi görürken, Yapı Kredi Yayınları'nda ise Sabahattin Ali'nin 'Kürt Mantolu Mandonna'sı çok satanlar arasında yerini aldı. Bir yandan İsmail Beşikçi'nin standında okuyucusuyla buluştuğu bir yandan da ölümsüz yazar Aziz Nesin'in oğlu Ahmet Nesin'in babasının kitaplarını okuyucuyla buluşturduğu, edebiyattan, sanata, dil biliminden, çocuk kitaplarına kadar tüm kitapların yer aldığı kitap fuarında ne yazık ki bir konu göz ardı edildi, dinleyiciler… Fuarda gözümüze çarpan bir dinleyicinin peşine takıldık ve stant stant dolaşarak yayın evlerine bulunduğu talebi mikrofonumuza da söylemesini rica ettik. Görme engeli Habip Sincar'ın talebi şöyle: "Tüm stantları dolaştım fakat kendime göre bir kitap bulamadım. Çünkü tüm kitapların seslendirme özelliği yok. Oysa yayın evleri kitaplarını seslendirmeli çıkarabilirler. Çok kolay bir işlem olmasına rağmen yapılmamış. Anlayacağınız yine göz ardı edildik" dedi.

'Genç yazarlara ödül verildi'

Farklı etkinliklere imza atan fuar, ilk yılında önemli çalışmalara ev sahipliği yapıyor. Bunlardan biri de Kürt Yazarlar Derneği ve Eğitim-Sen Diyarbakır Şubesi'nin ortak çalışmasıyla liseli öğrencilere yönelik düzenlenen Nureddin Zaza Öykü Yarışması. Liseli öğrencilerin Kürtçe yazmasına teşvik etmek için verilen ödüller, Sümerpark'taki resepsiyon salonunda verildi. Bir diğer tören ise ölümsüz Kürt yazar Arjen Ari ödülü oldu. Arjen Arî'nin ailesi, Evrensel Basım Yayın, Lîs Yayınları, Ronahî Yayınları ve Kürt Yazarlar Derneği'nin ortaklaşa bu yıl ikincisini düzenledikleri Arjen Arî Şiir Yarışması ödülü, Amed Kitap Fuarı'nda düzenlenen bir etkinlikle verildi. Anatomiya Demsalên Zer (Sarı Mevsimler Anatomisi) ile ödüle değer bulunan Omerî, çocuklarına Kürtçe'yi hediye ettikleri için eserini başta annesi olmak üzere bütün Kürdistanlı annelere ithaf etti.

Çocuklardan yoğun ilgi

Kitap fuarına en çok yoğun gösterenler ise çocuklar oldu. Babasıyla beraber fuara katılan 3 buçuk yaşındaki Nil Asmin Akıncılar kucağına doldurduğu çocuk kitaplarını göstererek, "Babam bunların hepsini bu gece bana okuyacak" derken, fuara ulusal kıyafetleriyle katılan 5 yaşındaki Evin ve 7 yaşınki Viyan ise, "Çocuklara özel indirim varmış. Fuardaki tüm çocuk kitaplarını almaya geldik" dedi. Bizce fuarın en ne renkli simyacıları 13 yaşındaki İsmet Tancı ve 11 Yaşındaki Zafer tancı kardeşler oldu. İsmet ve Zafer'in 1984 yılında yaşamını yitiren Şeker Portakalı'nın yazarı José Mauro de Vasconcelos'u imza için stant stant arama telaşı, okuyucu ve yazar arasındaki en büyük ölümsüzlük örneğini oluşturdu. İki kitap fuarından beklentilerinin yüksek olduğunu şu sözlerle ifade etti: "Şeker Portakalı kitabını okumuştuk. Şimdi ise Güneşi Uyandıralım ve Deli Fişek kitaplarını aldık ama yazarı bir türlü bulamadık. Kitaplarımızı yazara imzalatmaya geldik buraya ama daha onu göremedik. Herhalde bu gün gelemeyecek." Çocukların yoğun ilgisi ve büyük beklentileriyle daha neşeli bir hal alan kitap fuarı yarın son bulacak.

(rc-zd/fk)