JINHA

ANKARA - Türkiye hükümetinin, sokağa çıkma yasaklarında yaşanan hak ihlalleri konusunda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne yarına kadar izahat vermesi gerekiyor. AYM'in siyasi gerekçeler ile kabul etmediği 'tedbir' talebini, AİHM'in kabul ettiğini söyleyen avukat Nuray Özdoğan, hiçbir hukuk kuralına riayet edilmeyen bir durumda Türkiye'nin "sokağa çıkma yasaklarının yasal zemini nedir?" sorusuna nasıl bir savunma yapacağının merak konusu olduğunu belirtti.

Kürdistan'da sokağa çıkma yasakları sürerken, bu yasaklar sonucunda onlarca aralarında çocukların ve kadınların bulunduğu yüzlerce sivilin yaşam hakkı ihlal edildi. Anayasa Mahkemesi'ne sokağa çıkma yasaklarına ilişkin birçok başvuru yapıldı, ancak Anayasa Mahkemesi (AYM) tarafından reddedildi. AYM'nin haftalardır süren hukuka aykırılık durumunda 'tedbir' talebini dahi reddetmesinin ardından, başvuru Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne (AİHM) taşındı. AİHM, "tedbir' talepli başvuruyu kabul ederek, Türkiye'den acilen izahat istedi.

Türkiye'nin yarına kadar sokağa çıkma yasaklarında yaşanan ihlaller hakkında AİHM'e savunma yapması gerekiyor. Konuya ilişkin değerlendirmede bulunan Özgürlükçü Hukukçular Derneği (ÖHD) Ankara Şubesi avukatlarından Nuray Özdoğan da, "Hiçbir hukuk kuralına riayet edilmeyen bir durumda nasıl bir savunma vereceğini merakla beklemekteyiz" dedi.

Anayasanın uygulamasını sağlamakla görevli AYM'nin başvurularını siyasi bir gerekçe ile reddettiğini ifade eden Nuray, mahkemenin gerekçesi için, "Açık yaşam hakkı ihlalinin olduğu durumda, valiliği telefonla aramak sureti ile aldığı bilgiyle 155 ve 112 aranmamış, yardım istenmemiş, dolayısıyla tedbiri gerektirir hak ihlali yoktur denmiştir" şeklinde hatırlatmada bulundu. Anayasa Mahkemesi'nin anayasa yargısını, İnsan Hakları Sözleşmelerini dikkate alarak karar vermesi gerektiğini, ancak aksine valiliğin telefonla verdiği bilginin esas alındığını belirten Nuray, "AYM'in kararını verdiği gün 3 aylık bir bebek, 155'e önceden uyarıda bulunulup hastaneye götürülmeye çalışırken katledilmiştir. Anayasa Mahkemesi utanç verici bir karar vermiştir. Kendi varlık nedenini ortadan kaldıran bir karardır. Ne yazık artık iç hukuktaki yargı mercileri siyasi iradenin taşıyıcısı haline gelmiştir" diye konuştu.

Türkiye'nin yarına kadar yapacağı savunmayı değerlendiren Nuray, savunma yapmama yolunun da tercih edebileceği ön görüsünde bulundu. "Yasal olarak OHAL ilan etmemiş, bölge halkına savaş ilan ettiğini de resmi olarak dillendirmemiştir" diyen Nuray, hiçbir hukuk kuralına riayet edilmeyen bir durumda nasıl bir savunma vereceğini merak konusu olduğunu söyledi.

Hükümetin yanıtlaması istenen sorular

Başvuruyu kabul eden mahkeme, 8 Ocak tarihine kadar hükümetten şu soruların cevaplandırmasını isteyerek, izahat istedi:

* Sokağa çıkma yasaklarının yasal zemini nedir?

* Bu yasalara istinaden başvuranlardan ikisi hamile olan ve ciddi sağlık sorunu bulunan 3'ünün sağlık hizmetlerine yeterli ve uygun olarak ulaşma imkanı ve ayrıca temel ihtiyaçları olan yiyecek, su, elektrik vs. ulaşım imkanları sağlanıyor mu?

* Bu bağlamda onlar evlerini acil durumlarda ve temel ihtiyaçlar olan yiyecek, ilaç gibi bunları temin etmek için meskenlerini terk edince hayati tehlikeleri nedir?

* Sokağa çıkma yasağından dolayı bölgede hayatını kaybedenlerin sayısı bağlamında, özellikle bölgede yaşayıp başvuruların bu alanlarda o sakinlerin hayatlarını korumak için hangi önlemler var ya da alınmıştır?"

(he-sy/fk)