Vildan Atmaca/JINHA

WAN - Serhat bölgesinde havaların soğuması ile beraber kadınlar kış hazırlığına başladı. Komünal ruhla kışa hazırlık yapan kadınlar, marketlerden katkı maddeleri içeren yiyecekleri almak yerine kendi yaptıkları ve hazırladıkları yiyecekleri kış ayında tüketmeyi tercih ediyor.

Havaların soğuması ile beraber Serhat bölgesinde kadınlar kış hazırlıklarına başladı. Kışa hazırlıkları, yaz aylarının başında yapmaya başlayan kadınlar, sonbahar ile beraber hazırlıklarını tamamlıyor. Turşu, sebze kurutma, peynir tutma gibi hazırlıklar yapan kadınlar market ürünleri yerine kendi yaptıkları doğal ve hijenik ürünlerini kış ayında tüketiyor. Van'ın Erciş (Erdiş) ilçesinde de kadınlar bereketli elleri ile kış hazırlıklarına devam ediyor. Yaz boyunca kışlık sebzelerini kurutan kadınlar, şimdilerde yörenin en sevilen sebzelerinden olan Erciş kelemi (Lahanası) ile çeşitli turşular yapmaya başladılar. Kış hazırlıkları ile bilgi veren Şekernaz Oğuz, Kürt kadının bereketinin ve emeğinin yaşamın her alanında var olduğunu kaydederek, yaptıkları hazırlıkları anlattı.

Erciş'in meşhur kelemi ile turşu yapılıyor

Şekernaz, Erciş'te kış ayının uzun ve soğuk geçtiğini hatırlatarak, kışın en fazla tüketilen yiyeceklerden birinin de meşhur Erciş kelemi (lahanası) ile yapılan turşu olduğunu söyledi. Şekernaz, "Bizler uzun geçen kışın ardından bahar ve yaz ayı ile beraber kışlık hazırlıklarımızı yaparız. Her yıl bu zamanlar yaklaşık beşer kiloluk bidonlardan ortalama 25-30 bidon turşu tutuyorum. Erciş'in kelemi Türkçesi lahanası çok meşhurdur. Kelemin kışın turşusu, çorti aşı denilen çorbası, turşulu pilavı çok güzel oluyor. Bunun yanı sıra her türlü yemeğin yanında da yenir kelem turşusu" ifadelerinde bulundu.

'Turşularımız markettekiler gibi sağlıksız değil'

Kendi yaptıkları turşu ile kuruttukları sebzeleri kış ayında gönül rahatlığıyla tükettiklerini söyleyen Şekernaz, "Bizler kendimiz tuttuğumuz için gönül rahatlığı ile tüketiyoruz. İçinde katkı maddesi yok içimizde nasıl yapıldı diye bir endişe de yok. Markette satılan turşular gibi sağlıksız değil bizim turşularımız. Martketlerde satılan turşunun içine bozulmasın diye bir sürü madde katılıyor. Kış için dolmalık kelemde tutuyoruz. Bunun içine ise sadece bozulmasın diye tuz ve su koyuyoruz ve yine bidonlarda tutuyoruz" sözlerine yer verdi.

'Komünal yaşam ile turşular hep bir elden yapılıyor'

Turşularının yapım şeklini de anlatan Şekernaz, soğuk günlerde tüketilen turşuların soğuk algınlığına da iyi geldiğini şu sözlerle anlatıyor: "Turşularımıza sirke, sarımsak, su tuz koyarak tutuyoruz. Turşumuzun kıvamını ölçüler ile değil göz kararı ile yapıyoruz. Kelem ile beraber salatalık biber, patlıcanı da birleştirip çok güzel turşular yapıyoruz. Bu yaptığımız turşuları temiz ve serin yerlerde muhafaza ediyoruz. Benim geçen yıldan kalan turşularım bile vardır. Yaptığımız turşular grip ve soğuk algınlığı için çok iyi geliyor. Sizlerin de bildiği gibi Serhat'ın soğuğu pek çekilmiyor. Sürekli hastalanılıyor. Bu tür yiyecekler vücut direncini de artırıyor. Özellikle de kelem turşusunu çok severek tüketiyoruz. Birimiz turşu tuttuğunda komşular ve akrabalar yardım eder. Biz Kürtlerde komünal yaşam ve yardımlaşma vardır. Kürdistan'ın her yerinde turşu tutma şeklidir"

'Marketlerden DNA'sı ile oynanmış yiyecekler tüketmiyoruz'

Turşu dışında da kışa hazırlıklar yaptıklarını kaydeden Şekernaz, "Bizler turşu dışında yazın kavurucu sıcaklarında sebze kuruturuz. Bu sebzeler biber, patlıcan, domates, yeşil fasulye, doğal bitkileri kuruturuz. Yine kayısı kuruturuz. Kışın kayısı kompostosu ve kayısı kızartması yapmak için. Kayısılarımızı doğal ortamlarda kurutup hijjenik ve serin yerlerde saklıyoruz. Marketlerde satılan kayısıları almamak için onu da kendimiz hazırlıyoruz. Biz Kürt kadınları kışa çok iyi hazırlanıyoruz. Daha doğal ve sağlıklı sebzeler ile uzun kış günlerini sağlıklı bir şekilde geçiriyoruz. Bunları aile ekonomimiz içinde yapıyoruz. Hem kışın hormanlu ve DNA'sı ile oynanmış sebzeler tüketmemiş oluyoruz" dedi.

'Kış hazırlığı kadınların bir geleneğidir'

Erciş'te yaşayan ve kış hazırlığı yapan Gül Keleş ise soğuk Erciş günleri için kışlık hazırlıklarını tamamlamaya çalıştığını dile getirdi. Gül, "Soğuk ve karlı uzun kış geceleri yaşanıyor. Bizler sürekli çarşı marketten alışveriş yapamıyoruz. Kışın sebzeler çok pahalı ve sağlıksızdır. Aslında kışın bu bölgede sebze marketlerden alınmaz. Sağlıklı olmadığı için tercih edilmez. Bizlerde aile bütçesi ve sağlık açısından turşularımızı evde yapıyoruz. Aslında bu tür hazırlıklar Kürt kadının bir geleneği ve kültürüdür. Bizlerde gelişen zamana karşı yaşatmaya çalışıyoruz" şeklinde konuştu.

(ng/fk)