JINHA

WAN- Erkek egemen zihniyetin 'kadın çalışamaz' algısını yerle bir eden Gevaşlı kadınlar, kendi istihdamlarını oluşturarak kadınlara örnek oluyorlar. Gevaşlı kadınlar, "Yapabileceklerimize inanalım. Her zaman bir umut vardır. Sadece kalıplarımızı kıralım" diye belirttiler.

Van merkezden sonra ilçelerde de kadınlar kendi istihdamını oluşturmaya devam ediyor. Van'ın Gevaş ilçesinde kadınlar, feodal ve erkek egemen zihniyete karşı kendi imkanlarıyla çalışma alanları oluşturuyor. İlçede üç kadının bir araya gelerek açtığı tandır evinde kadınlar hem kendi kültürünü yaşatıyor, hem de komünal ekonominin önemine dikkat çekiyor. Tandır evinde çalışan üç kadından biri olan Zübeyde Yiğit, tandır evinin Kürt kültürünün vazgeçilmez bir parçası olduğunu, ayrıca ekonomik açıdan çalışma yaşamına atılmalarında önemli bir payı olduğunu söyledi.

'Kadınlar kendi emeğiyle çaba sarf etmeli'

Gevaş'ta kadınların pek fazla çalışma alanlarında olmadığını dile getiren Zübeyde, bu nedenle tandır evini açtıklarını belirtti. Zübeyde, "Gevaş'ta kadın olarak çalışmak biraz sıkıntılıdır. Burada pek kadın çalışmaz. Bizler bunu kırdığımızı düşünüyoruz. Tandır evini kendi çabalarımız ve emeğimiz sonucunda açtık. Gevaş halkı başlangıçta biraz çekingen davrandı. Ama daha sonra bize alıştılar. Şimdi ekmeğimizi satın alıyorlar ve tüketiyorlar" diye konuştu. Zübeyde, kadınların aslında güçlü olduklarını ifade ederek, bu gücü ortaya çıkarmak için kendi emeğiyle çaba sarf etmesi gerektiğini vurguladı.

'Tandır bizim kültürümüz'

Tandır evinde çalışan bir diğer kadın Zehra Yiğit (45), eski zamanlarda annelerin tandır ekmeği yaptıklarını söyleyerek, şimdiki fırınlarda tandır ekmeğinin tazeliğini bulamadıklarını kaydetti. Halkın daha çok tandır ekmeği tükettiğini ifade eden Zehra, "Tandır bizim kültürümüzdür. Bu yüzden tandır ekmeği hasreti çekenler ya da tandır ekmeği pişiremeyenler bize geliyor" sözlerini kullandı.

'Alın terimiz bizim her şeyimiz'

Tandır evinde çalışmaya karar verdiğinde aldığı olumsuz tepkilere de değinen Zehra, "kadın çalışır mı?", "çalışma" gibi sözlerle karşılaştığını belirtti. Zehra, kadınların çalışamayacağına dair düşünceleri kırmak ve kendi ayakları üzerinde durabilmek için tandır evini açtıklarını dile getirdi. Zehra, "Bize 'ne işiniz var gitmeyin tandır evine' dediler. Ama biz kendi emeğimizle kendimiz için çalışıyoruz. Kimseye muhtaç olmadan para kazanıyoruz. Alın terimiz bizim her şeyimiz" ifadelerini kullandı.

'Uzun süre birikim yaptım'

Gevaş'ta kendi el emeğiyle ve kendi kazancıyla yaptığı el işlerini satmak için işyeri açan Serap Fırat (26), bu işi kurmak için uzun süre birikim yapmak zorunda kaldığını söyledi. Serap, 6 yıl boyunca başka yerlerde çalışarak elde ettiği birikimle açtığı işyerinde kendi el emeği olan lif, şal, bebek kıyafetleri ve yazmalar sattığını söyledi.

'Her zaman bir umut var'

Serap, ailesinin "kadın çalışamaz" algısıyla hareket ettiğini ancak kendisinin bu algıyı değiştirdiğini kaydetti. Serap, ekonomik anlamda erkeğe bağımlı olmayı kötü ve onur kırıcı olarak gördüğünü belirterek, "Yapabileceklerimize inanalım. Her zaman bir umut vardır. Sadece kalıplarımızı kıralım. Zor olacak, ama sonrasında yaptığımıza değecek. Ben burayı açtıktan sonra kadınlar da beni örnek alıp çalışmaya başladılar. Ben onlar için güç oldum" dedi.

(db-hk/dc/fk)