JINHA

ARTVİN - Karadeniz'in çay toplayan kadınları… Küçük yaşlardan beri çay toplayan kadınlar, işin öznesi olduklarını ancak geliri erkeklerin aldığına dikkat çekerek, şimdi ise durumun değiştiğini ve kadınların kısmen de olsa emeklerinin karşılığını aldığını belirtti.

Karadeniz'in asi suları ve kıyıya vuran hırçın dalgaları gibidir kadınları da… Bazen bir çay tarlasında, bazen fındık başında, bazen de mısır püskülleri içinde rastlarsınız kadınlara. Eskiden beri kadınlar Karadeniz'de ekonominin öznesi olsa da görünmeyen yüzü olarak kalmıştır. Kadınların yüzlerinde ki çizgilerden hırçınlıklarını, kararlılıklarını ve inatçılıklarını rahat bir şekilde görebilirsiniz. Kadınları çay toplarken görürken, erkekler ise aynı saatlerde kahvehanelerde çay parası yerler. Kadınların ondandır bellerinde silahlarının olması. Çay toplarken kendilerini koruyabilsinler diye… Artvin'in Hopa ilçesinde devletin rant politikaları sonucu oluşan sellerle birlikte birçok kişi yaşamını yitirirken, Karadeniz'in geçim kaynağı olan çay tarlaları da yok oldu. Çay toplamanın zorluğu dışında tüm bu süreçlerin öznesi olan kadınlarla konuştuk. Hopa'nın Başoba köyünde doğan Fatma Çinkaya, 13 yaşından beri çay topluyor. Fatma, çay toplayıcılığından bahsederek, "Sabah saat 4'te çay toplamak için uyanıyoruz. Ve akşam 6'ya kadar topluyoruz. Bu bölge dik ve yamaç olduğundan çoğu zaman yemek yemek bile tarlada imkansız oluyor, ayakta yemek yiyor çaya devam ediyoruz. Çuvalları araba giremediğinden sırtımızda 2, 3 km taşıyoruz" dedi.

'Kazanılan parayı evin erkekleri paylaşır'

Bulundukları bölgede ki neredeyse bütün kadınlarda bel fıtığı rahatsızlığı olduğunu ifade eden Fatma, "Bütün işler bizim üzerimizden sağlanır. Ama tüm bunların sonucu gene emeğimizin karşılığını alamayız. Kazanılan parayı evin erkekleri paylaşır. Şimdi ise durum biraz daha farklı yeni kuşak kadın erkek çay topluyor ve herkes hakkını alıyor" diye konuştu. Zaman içerisinde Karadeniz kadınlarının politikleştiğine dikkat çeken Fatma, kadınların politikleşmesinin de ekonomik anlamda özgürleşmesinden kaynaklı olduğunu ifade etti.

'Biz zahmet çekeriz onlar sefasını görür'

Hopa'nın Kemalpaşa mahallesinde doğan Neşe Akbıyık'da (47) küçük yaşlarda çay toplayıcılığına başlayan kadınlardan biri. Devletin makasla çay toplamayı yasakladığı dönemlerde elleriyle topladıklarını anlatan Neşe, "Kaçak makas bulmaya çalışıyorduk. Burada kadınların erkeklerin 3, 4 kat fazlası çalışır. Erkekler kahvede oturur ama çay parasını onlar alır. Biz zahmet çekeriz onlar sefasını görür" şeklinde konuştu. Neşe, bağ, bahçe, mısır, lahana, fasulye kısacası her şeyi kadınların işlediğine dikkat çekerek, "Benim yıllardır öğrendiğim tek şey: zaman değiştikçe kadınlar erkekleri zorluyor. Erkekler de artık dahil oluyorlar ama işin öznesi emekçisi biz kadınlarız" dedi. Neşe, "Bana bak hiç 47 yaşında der misin, şehirdeki kadınlar gibi genç kalamadık çalışmak, çocuk doğurmak, eve bakmak bizi yaşlandırdı" diye kaydetti.

(ab/dk)