JINHA

AMED - UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası listesine alınan Diyarbakır Surları'nın içine aldığı tarihi kilise, camiler, Diyarbakır evleri sıkıyönetim uygulamalarında polis tehdidi altında. Birçok tarihi cami ve kilise kurşunların hedefi olurken bazı kiliselerin ise kapı ve camları kırıldı.

Binlerce yıl öncesine döner her insan bir kalkan balığını andıran surların içinde dolaşırken ya da doğduğu sokaklarını anlatan usta şair Ahmed Arif'in "Seni baharmışın gibi düşünüyorum, Seni Diyarbekir gibi"
dizeleri aklında, güzelliğine dalar Diyarbekir'in. Dağkapı'dan başlayan bir yürüyüşle bazalt taşlarından örülü tarihi evlerin bulunduğu dar ve yoksul sokaklara çıkar yol. Yalınayak çocuklar geçiyor yoldan, yaşlı bir amca arkasında arabası eskileri topluyor. 3-5 kişi taburede oturup çay yudumlayıp siyaset konuşuyor, birkaç kişi toplanmış ayakkabı boyacısının etrafına. Bir kadın elinde pazar çantası baharatçılara gidiyor. Her dükkanın önünde bitkilerin kokusunu alırken etrafa bakıldığında Ulu Cami'nin kalabalığı gözükür.

İlerledikçe Hasanpaşa Hanı, Sülüklü Han, Meryem Ana Kilisesi, Ermeni Surp Giragos Kilisesi, Dört Ayaklı Minare, Melik Ahmet Paşa Camii, Behram Paşa Camii, Cahit Sıtkı Tarancı Müzesi, Ahmed Arif Edebiyat Müzesi, Keçi Burcu, Fındık Burcu, Yedi Kardeş Burcu, İç Kale Surları ve yüzlerce tarihi eseri görmek mümkündür 4 kapılı kalede. Doğal güzelliğiyle kentin oksijeni olan Hevsel Bahçeleri biraz ileride surlarla Dicle Nehri arasında göz alabildiğince uzanır.

UNESCO'nun Dünya Kültür Mirası Listesi'ne giren Diyarbakır Surları'nın içine aldığı tüm bu güzellikler saldırılarla karşı karşıya. Tıpki Suriye'de antik zamanların önemli dini ve ticari merkezi olan, UNESCO tarafından 1980 yılında Dünya Miras Listesi'ne alınan antik şehir Palmira gibi. Yaklaşık bir aydır Suriçi'ne yönelik polis ablukası nedeniyle orada yaşayan insanların yanı sıra tarihi güzellikler de tehdit altında. Son olarak 3 gün önce Diyarbakır Valiliği tarafından 16 mahallede alınan sokağa çıkma yasağı kararlarıyla birlikte Sur ilçesi abluka altına alındı.
Diyarbakır halkının tepkileriyle yasak geri çekilirken hala polis saldırıları devam ediyor.

Cami ve kilise kurşunlandı

1516-1520 yılları arasında Diyarbakır'ın Sur ilçesinde yapılan Fatih Paşa (Kurşunlu) Camii harabeye dündü. Hedef haline getirilerek, onlarca kurşun isabet ettiği caminin duvarlarında büyük delikler açıldı. Yine Sur ilçesinde bulunan tarihi Surp Gragos Kilisesi ise şiddetli patlamalardan dolayı tüm camları kırılmış ve dış duvarlarına çok sayıda kurşun isabet etmiş durumda. Aynı zamanda ilçede bulunan tarihi evlerin ve yapıların birçoğu taranmış, yakılmış ve kullanılamaz hele gelmiş durumda.

Halk tepkili

Keskin nişancıların konumlandırıldığı cami minareleri ve kiliselerin üstü ilçede yaşayan halkın tepkilerine neden oldu. Yaşanan çatışmalarda büyük hasarın meydana geldiği Kurşunlu Camii'nde ibadete gelen mahalle sakinleri ise gördükleri karşısında dehşete düştüklerini dile getirerek, camiye yönelik saldırıların kabule dilemez olduğunu söyledi. Kiliselerde çalışan görevliler de saldırılar nedeniyle yurttaşların ibadete gelemediğini dile getirdi.

(ny-ha/gc)