JINHA

ANKARA - Hopa'da 11 kişinin yaşamını yitirdiği sel felaketine ilişkin inceleme yapan HDP heyeti, hazırladıkları raporda, bölgedeki suların akışına HES projeleriyle müdahalenin, dere yatağının çevresinin yapılaşmaya açılmasının, kaygan zemindeki yapılaşmanın kentte yıkım yaşanmasına neden olduğunu vurguladı.

Artvin'in Hopa ilçesinde 11 kişinin yaşamını yitirmesine neden olan sel felaketine ilişkin Hopa'da incelemeler yapan aralarında Prof. Dr. Beyza Üstün'ün de bulunduğu HDP heyeti raporunu açıkladı. Raporda Hopa'nın Türkiye ortalamasının üzerinde yağış alan bir bölge olduğu belirtilerek, derelerin yoğun olduğu bölgenin bu derelerin su besleme alanı olduğu (akifer yapı) belirtildi. Dereyi besleyen akiferin üstünün ve dere yatağının çevresinin yapılaşmaya açılması, heyelan riskinin büyük olduğu bu bölgede çok katlı binalarını yapılmasının, kaygan zeminde yapılaşmaya izin verilmesinin, yıkım yaşanmasına neden olan en büyük etkenlerden olduğu kaydedildi.

Raporda toprağın aşırı yağış nedeniyle kayganlaştığı ve üstündeki binalarla birlikte kaydığı belirtilerek, "İçine toprağı, yamaçlardan söktüğü ağaç ve kayaları alarak akış yatağı içinde ve çevresinde var olan evlere girerek, toprağı kayganlaştırıp evleri yamaç aşağı kaydırarak ölümlere yıkımlara neden olmuştur" denildi.
'Suyun akışına müdahale felakete neden oluyor'

Son yıllarda bölgeye yapılan HES projeleri, yollar, tüneller nedeniyle yeraltı ve yerüstünde suyun akışı bozulduğu vurgulanan raporda şu bilgilere yer verildi:

*Suyun rejimi bölgesel olarak değiştirilmiştir. Suyun doğal havzasına yapılan bu müdahaleler bölgede benzeri şekilde aşırı yağışların ve/veya kuraklıların yaşanmasına neden olacaktır. Hopa ve çevresinde yaşanan felakette bölgede yapılan müdahalelerin etkisi görülmektedir.

*Yolların asfaltlanarak suyun yeraltına geçişi engellenmiş, su eğimli bölgede yol üstünde akarak belli yerlerde birikmiştir. Hızlı betonlaşma nedeniyle çevrede oluşan değişim yağmurla gelen fazla suyun doğal yollardan tahliye olmasını engellemektedir.

*Dere yataklarının daraltılarak ve akış yönü setlerle değiştirilerek, etrafı beton setle yükseltilip toprakla ilişkisinin kesilmesi yatağı daraltılmıştır. Bozulmuş dere yataklarında yağış suları toprağı, yamaçlardan söktüğü ağaç ve kayaları alarak darlaştırılmış menfezlerde birikip yükselmiştir. Bu yükselme sonucunda kapağı aniden açılan baraj davranışı ile yatağın içinde ve çevresinde var olan evleri, içindeki insanları, eşyaları önüne katarak yoluna devam etmiştir. Dere yataklarına müdahale doğrudan sel felaketinin ölümcül sonuçlara yol açmasına neden olmuştur.

*Çamur ve suların seli, toprağın kayması sonucunda kanalizasyon suları (atıksular) akan sulara yollara karışmaktadır. Sundura deresinde foseptik kanalının kokusunu önlemek için akışı uygun önleyen kapak koyulması sel ile birlikte bu kapağın parçalanıp kanalizasyonun Sundura mahallesine yayılması selin sonuçlarını ciddi bir şekilde etkileyecektir.

(gc)