Şehriban Aslan / JINHA

QERS - Tezekler, doğa talanını yaratan çeşitli yakacaklara karşın daha ekolojik bir yakıt. Kırsal bölgelerde hala kullanılan ve doğa dostu bu yakacağı yapanlardan Fatma Taştan, yapımı zahmetli olsa da diğer yakıtlara para yetiştiremediklerini, bu nedenle kış aylarında tezek kullandıklarını ifade ediyor.

Pahalı yakacaklara karşı bir ekonomik külfeti olmayan ve ekolojik bir yakıt olan tezek (tepik-kerme), kış aylarında özellikle kırsal kesimlerde yaşayanların kurtarıcısı. Genellikle kadınlar tarafından hazırlanan tezekler, sobalarda veya tandırlarda kolay tutuşsun diye içine biraz ot ve saman karıştırılarak iki elle açılıyor, düzleştirilip yuvarlak yapılarak, düz bir zemine yapıştırılıp kurutulmaya bırakılıyor. Kurutma süresi bittikten sonra bel küreği ile kare veya dörtgen şeklinde kalıplara ayrılan tezekler sırayla dizilir ve kış için depolanır. Tezek, ısı kalorisi yüksek olan bir yakacak türüdür. Karslı kadınlar da her yıl bahar aylarının ardından tezek yapımına başlıyor. Kadınlar yaptıkları tezekleri hem kilerlerinde kurdukları sobalarda yakıp yemeklerini pişiriyor, hem de kışın sobada yakacak olarak kullanıyor.

'Yaptığım iş zahmetli'

Kars'ın Digor ilçesinde yaşayan Fatma Taştan, yıllardır tezek yaptığını söyleyerek, "Her yıl bahar aylarının sonunda tezek yapımına başlıyorum, kışın başlangıcına kadar devam ediyorum. Sabahın erken saatlerinden itibaren kalkıp, akşamın geç saatlerine kadar işimi yapıyorum. Yaptığım iş zahmetli olsa da yapmak zorundayım. Çünkü diğer yakıtlara para yetiştiremiyoruz ve kışın çok işimize yarıyor. Bu işin en kötü yanı, tezek yaptığın zaman kokusuna maruz kalıyorsun. Yıllardır yapa yapa alıştık fakat yine de ister istemez etkileniyoruz"diyor.

(gk/zd)