JINHA
 
HABER MERKEZİ -  27 Kasım 1978 yılında kuruluşunu ilan edilen PKK, insanlık tarihinin ilk kadın ordulaşmasına sahip. PKK'nin ilk kadroları arasında Paris'te iki arkadaşıyla birlikte katledilen Sakine Cansız bulunurken, Hanım Yaverkaya ise PKK'nin ilk kadın komutanlarından. PKK'de kadın ordulaşmasının temellerini atan kadınların mücadele mirası bugün Arînlerin, Viyanların, Gulanların şahsında devam ediyor.
 
'Kürtlerin 29. İsyanı' olarak yorumlanan PKK, 27 Kasım'da 38'inci yılına giriyor. PKK için "Uçurumun kenarında filizlenen bir çiçek" benzetmesi yapan PKK Lideri Abdullah Öcalan, PKK'nin kuruluş yıldönümü olan 27 Kasım'ı sömürgeleştirilen ve kendisi olmaktan çıkarılan bir halkın yeniden doğuşu ve öze dönüşü olarak değerlendiriyor. PKK, "Kadınlar özgür değilse toplum da özgür değildir" diyerek, kadın özgürlüğünü mücadelesinin esası haline getirdi.
 
PKK'nin ilk kadın üyesi: Sakine Cansız
 
Paris'te iki arkadaşıyla birlikte katledilen Sakine Cansız, PKK'nin ilk Merkez Komite üyelerindendir. Paris'te katledilene kadar da bu sorumluluğunu sürdürmüştür. PKK Lideri Abdullah Öcalan'ın kadın özgürlükçü yaklaşımından kaynaklı ilk grup aşamasından itibaren PKK'ye çok yoğun kadın katılımları olmuştur. İlerleyen süreçlerde ise binlerce kadın dağlara çıkmış, ordulaşmış, ideolojik, siyasi ve örgütsel çalışmalar içerisinde etkili ve öncü düzeyde yer almıştır. Kürdistan Kadın Özgürlük Hareketi, YJWK, YAJK, PJKK, PJA, PAJK ve en son KJB ile yoluna devam etmiştir. 
 
İlk Kadın Komutan: Hanım Yaverkaya
 
Hanım Yaverkaya'nın öz geçmişi "Kadın Ordulaşması" kitabında şu sözlerle yer alır: "Hilvan direnişinde aktif bir biçimde yer alan bir ailenin kızıdır. O dönemde yakınları tutuklanınca yurtdışına çıkmak zorunda kalır. Beyrut-Şam evlerinde yoğunlaştırılır. Okuma-yazmayı parti saflarında öğrenir ve kendisini ideolojik bilinç düzeyinde oldukça geliştirir. Girdiği bir silahlı çatışmada yaşamını yitirir. Çatışmada gösterdiği direniş, halk üzerinde büyük etki yaratır. Savaş yönü güçlü, inisiyatifli bir Kürt kadınıdır. Öncü özelliklere sahip ve oldukça otoriterdir. O yüzden erkek yapısı tarafından da kabul gören bir duruşa sahiptir. Kadının savaşamayacağına dair yargıların hakim olduğu bir süreçte, erkeklere de komutanlık yapmış olması onun özgünlüğünü açığa çıkardığı gibi kadın karşısındaki yargıların gerçek dışılığını da kanıtlamıştır."
 
Besê, Azime, Türkan, Sakine, Sultan ve daha niceleri…
 
1981 yılından 1992 yılına gelindiğinde kadın ordulaşmasının temellerinin atılmasına öncülük yapan birçok kadın gerilla yaşamını yitirir. Besê Anuş, ilk mücadele yaşamını yitirirken, onun arkasından belirli zaman aralıklarıyla Azime Demirtaş, Türkan Derin, Sakine Kırmızıtaş, Sultan Yavuz, Hanım Yaverkaya, Rahime Kahraman, Çiçek Selcan, Necla Çelik, Ayşe Öğretmen, Saime Turgut, Binevş Egal, Geyik Yetim ve 1992 Güney savaşında yaşamını yitiren Gülnaz Karataş gelir. 
 
İlk örgütlenme: YJWK
 
1986 yılında gerçekleştirilen PKK'nin III. Kongresi'nde PKK'nin cephe örgütlenmesi olan ERNK'ye bağlı YJWK 1987 yılının Kasım ayında kurulur. Kürdistan'ın tüm parçalarında gelişme koşulları olmadığı için Avrupa'daki Kürt kadınlarını örgütlemeyle sınırlı kalır. Avrupa'daki kadının ilk örgütlülüğü olur ve bu örgütlülüğü güçlü bir biçimde sahiplenir. YJWK istenilen düzeyde kapsam kazanmamış olsa da, Avrupa'daki kadının ilk örgütlü kimliğini açığa çıkarmada ve örgütlülüğünü süreklileştirmede önemli bir rol oynar. Kürt kadınının PKK mücadelesi içerisindeki örgütlenmesine bir temel oluşturur. 
 
YAJK'tan kadın ordulaşmasına 
 
1990'larla birlikte PKK saflarına binlerce kadının katılımı nicel ve nitel bir birikimi yaratmıştır. 1993'te gerilla güçleri içerisinde ilk özgün kadın birliklerinin oluşumuyla kadın ordulaşmasına giriş yapılmıştır.  Bu temelde1995'te I. Kürdistan Kadın Özgürlük Kongresinde YAJK (Yekitiya Azadiya Jinen Kurdistan) adıyla birlik örgütlemesine gidilmiştir. YAJK örgütlenmesi kadın ordulaşmasında yaşanan deneyimler üzerinden gelişmiştir. Bu süreç güç ve örgüt olmak için erkeğe benzeşme veya yedeğine düşmekten ziyade, kadının öz iradesiyle politik ve toplumsal bir bakış açısı geliştirmesi için önemli bir aşama olmuştur. YAJK'la birlikte Kürt kadınlarının ulaştığı düzeyin diğer kadınlarla ortaklaştırılması amacıyla uluslararası alanda kadın özgürlüğü için mücadele eden kadın hareketleriyle ittifak arayışları geliştirilmiştir. Bu temelde 1995'de Pekin'de yapılan BM Kadın konferans ve etkinliklerine YAJK katılım sağlamıştır.
 
İlk kadın partisi: PJKK
 
8 Mart 1998'de Kadın Kurtuluş İdeolojisiyle kadın öncülüğünde sosyal devrimin temel ilkeleri belirlenmiştir. Kadın kurtuluş ideolojisinin temel ilkeleri; yurtseverlik, özgür düşünce ve iradeyle yaşama katılım, örgütlülük, mücadelecilik ve estetiktir. Kadın Kurtuluş İdeolojisinin pratikleştirilmesi amacıyla 8 Mart 1999'da Kürdistan İşçi Kadın Partisi (PJKK)'nin kuruluşuyla kadın partileşmesine gidilmiştir. İlk kadın partileşmesi, erkek egemenlikli uygarlık sistemini ve onun her türlü biçim ve uygulamalarını sorgulamada yeni bir bakış açısı kazanmanın başlangıcı olmuştur. Kadın partileşmesi mücadelenin gelişimine paralel olarak toplumda açığa çıkan aydınlanma ve bilinç düzeyine göre içerik ve biçim olarak çeşitli değişimlerle gelişimini sürdürmüştür. 
 
PJA ile evrensel sorumluluk üstlenildi 
 
1999'da kurulan PJKK, adını değiştirmiş, örgütlenme ve mücadele perspektifini daha da genişletmeyi esas almıştır. Buna bağlı olarak Kürdistan Kadın Özgürlük Hareketi 2000'de Kadın Özgürlük Partisi (PJA) örgütlenmesiyle evrensel sorumluluğu üstlenerek, Kürt kadın deneyimlerini diğer halkların kadınlarıyla paylaşmaya özen göstermiştir. PJA dünya kadınlarıyla ortaklaşmak üzere Kadın Toplumsal Sözleşmesini hazırlamış ve 2000'li yıllarda katıldığı kadın etkinlikleri ve organizasyonlarında diğer kadınların görüşlerine sunmuştur. Dünya Kadın Anayasa tartışmalarına ise hazırladığı bu Toplumsal Sözleşme taslağıyla katılmıştır. PJA, çeşitli devrimci kadın hareketleri başta olmak üzere insan hakları, barış ve demokrasiye dönük çalışma yürüten kadın örgütleriyle de ilişki içinde olmuştur.
 
Kadınların çatı örgütü: KJB
 
2004'te PAJK (Partiya Azadiya Jin a Kurdistan) ile kadın partisi örgütlenmesini daha da genişleterek Kürt Özgürlük Hareketinin çeşitli örgütlenme alanlarında yer alan kadın gücünün çatı partisi rolünü üstlenmiştir. Ancak mücadelenin gelişmesi ve örgütlenmenin daha da derinleşmesiyle aydınlama ve kadın Rönesanssının yaşandığı Kürdistan'da partiyi aşan, daha esnek ve kapsamlı, konfederal bir kadın örgütlenmesi ihtiyacı açığa çıkmıştır. Bu nedenle 20 Nisan 2005'te dört parça Kürdistan'ın yanı sıra, yurtdışındaki kadınların örgütlülüğünü kapsayan Yüce Kadınlar Topluluğu (KJB) çatı oluşumuyla kadınların konfederal örgütlenmesinin kuruluşuna gidilmiştir. KJB'nin örgütlenme modeli ideolojik örgütlenme, kitle örgütlenmeleri ve demokratik dönüşüm stratejisi ile birlikte meşru savunma alanlarının örgütlenmesinden oluşmaktadır. İdeolojik alanda PAJK (Kürdistan Kadın Özgürlük Partisi-Partiya Azadiya Jin a Kurdistan), kitlesel alanda YJA (Özgür Kadın Birlikleri- Yekitiya Jinen Azad), meşru savunma alanında ise YJA Star ve genç kadınlar örgütlülüklerini kapsamaktadır.
 
PAJK: Kadınların ideolojik gücü
 
KJB'nin kurmay öncü örgütü ve ideolojik partisi olan PAJK,  kadın kurtuluş ideolojisinin tüm örgütsel alanlarda yaşamsal kılınmasından ve bunun kadrolarını yetiştirmekten sorumludur. Bundan hareketle PAJK üyeleri KJB'nin tüm bileşenlerinde öncü kadrolar olarak yer almaktadırlar. PAJK geliştirdiği sistemli eğitimleri ve sürekli bir akış halinde ideolojik, felsefik, teorik, akademik, kültürel, sanatsal çalışmalarıyla kadının kişiliğinde özgürlükçü yoğunlaşma ve yaklaşımları derinleştirmektedir. Böylece PAJK, KJB'nin temel kadro yetiştirme, çalışmalara hazırlama sorumluluğu kapsamında kurmay örgüt olma işlevini pratikleştirmektedir. Yaptığı çalışma ve üstlendiği misyon ile de Kadın Özgürlük hareketinin ideolojik öncü gücüdür.
 
YJA: Kadınların evrensel mücadele örgütü
 
Yekitiya Jinên Azad (YJA), hiyerarşik-devletçi zihniyete ve onun her türlü etkisine karşı mücadaleyi esas almıştır. Mücadelesinin eksenine zihinsel dönüşümü koyan YJA, kadın kurtuluş ideolojisinin toplumsal dokuya ulaştırılmasında, toplumun, kadının öz örgütlülükleri yoluyla demokratikleşmesinde kendisine misyon yüklemiştir. YJA, kadının demokratik konfederal örgütlenmesi temelinde, ulusal demokratik birlik siyasetinin oluşturulup yürütülmesinden kendini sorumlu görmektedir.
 
Kadınların meşru savunma gücü: YJA STAR
 
Kendini kadının ve Kürdistan halkının öz ve meşru savunma bilincinin geliştirilip örgütlenmesinden sorumlu görmektedir. Kadının kendi öz meşru savunma örgütünün geliştirilip beslenmesi ve güçlendirilmesiyle görevli olmaktadır. YJA Star Kürt kadınlarının özgürlük mücadelesi ve yarattığı örgütsel deneyimlerle oluşan kadın ordulaşması ve dolayısıyla Kürt kadınının meşru savunma gücü olma misyonunu taşımaktadır. Kendisini Kürt kadını ve halkını gelişebilecek her türlü saldırıya karşı korumaktan sorumlu görmektedir. Kürdistan halkı ve kadınına yönelik geliştirilen baskı ve saldırılar karşısında kendi öz savunma örgütlülüklerini geliştirmektedir. YJA STAR kendisini öncelikle KJB'yi ve bu temelde yaratılmış tüm kadın özgürlük değerlerini korumakla görevli görmekte, ideolojik-siyasal-sosyal tüm değerlerin dış saldırılara karşı savunma gücü olarak tanımlamaktadır. 
 
 
Rojava'dan Şengal'e kadınlar devrim yarattıyor
 
Kürt kadınları, DAİŞ çetelerinin saldırılarıyla birlikte Rojava kentlerinde, Şengal'de, Kerkük'te ve çetelerin tehdidi altında olan birçok yerde ön cephelerde yer alarak savaştı. DAİŞ ile mücadelede ilan edilen Kadın Savunma Birlikleri (YPJ)'nde Êzidî, Asuri, Arap, Kürt, Süryani halklardan kadınlar yer aldı. Önce Kobanê'ye çetelerden temizleyen YPJ savaşçıları, son olarak 3 Ağustos 2014 yılında Şengal'e saldıran DAİŞ çetelerine karşı tarihi bir direniş sergileyerek, 13 Kasım 2015'te Şengal'i çetelerden temizlendiği müjdesini verdi. Sakine'den Arînlere devam eden Kürt kadınlarının özgürlük mücadelesi bir yandan tüm dünya kadınlarında hayranlık uyandırırken, bir yandan da geleceğe dair büyük umutlar yarattı. 
 
(mg)