JINHA

İSTANBUL- Tekstil firması H&M'nin Kamboçya'daki fabrikaların şefler, işçi kadınlara cinsel saldırılarıda bulunuyor ve cinsel saldırı sonucu oluşan gebeliklerde kadınların işlerine son veriliyor.

Asya ülkelerindeki sendikalar ve işçi örgütlerinin üst kuruluşu Asia Floor Wage Alliance, H&M'nin Kamboçya'daki fabrikalarında 251 kadın işçiyle söyleşiler yaptı. Hazırlanan belgesel film ile H&M'nin işçilerin haklarını güvence altına alan uluslararası sözleşme ve kuralları ihlal ettiği gözler önüne serildi. İsveç tekeli H&M'nin Kamboçya fabrikalarında kadınlar, ortalama 1 dolarlık saat ücreti alan kadınlar, şeflerin cinsel saldırılarına uğruyor. Tecavüz sonucu oluşan gebeliklerde kadın işçiler işten atılıyor.

'İşten atılmamak için kürtaj yaptırıyorlar'

Tola Moeun adındaki kadın işçi, H&M'nin politikalarından, en çok kadınların zarar gördüğünü, tecavüz sonucu oluşan gebeliklerde kadınların işten atılmamak için çoğu kez kaçak kürtaj yaptırmak zorunda kaldıklarını ve kürtaj sırasında bazı kadın işçilerin yaşamlarını yitirdiklerini söyledi.

Kamboçya'da yasalar çalışanların kadrolu olmalarını güvence altına almasına rağmen yasa H&M'ye üretim yapan fabrikalarda bu kural uygulanmıyor. İşverenler işçilerle 3 veya 6 aylık geçici kontrat yapıyor. İşçilerin sendikalarda örgütlenme çabaları ve düzenledikleri toplantılar da askeri polisler tarafından engelleniyor. Hastalanan ya da fazla mesai yapmayı reddeden işçilerin sözleşmeleri uzatılmıyor ve işlerine son veriliyor.

'İşveren verdiği içme suyunu azalttı'

Asia Floor Wage Alliance yetkilileri, geçinebilmeleri ve insan onuruna yaraşır bir yaşam sürdürebilmeleri için Kamboçya'da işçilere en az 410 dolar aylık ödenmesi gerektiğini söylüyor. Fakat Vina adındaki kadın işçi saat ücretinin 84 cent olduğunu, geçinebilmek için haftanın 7 günü günde 12 saat çalıştığını ve 217 dolar kazandığını ifade ediyor. Sosyal yaşamının olmadığını söyleyen Vina, "Köyde kalan ailemi ziyaret edemiyorum. Geceleri alışveriş yapmaya bile gidecek zamanım kalmıyor'' diyor. Fabrikada terzi olarak çalışan Vina, durumun her geçen gün daha da kötüleştiğini vurgulayarak, ''Ayda en az 3-4 işçi çalışırken bayılıyor. İşveren tuvalete daha az gidelim diye bize verdiği içme suyunu da azalttı" şeklinde konuşuyor.

Fabrika ortağına yönetimden ziyaret yasağı

H&M'nin hisselerinin 0.5'lik bölümüne sahip Nordea Bankasının şefi Sasja Besik, 2014 yılında Kamboçya'da giderek 1400 işçinin çalıştığı bir fabrikayı ziyaret etmişti. Sasja, Youtube'da hazırladığı filmde işçilerin 30 derece sıcaklıktaki fabrikada yerde yemek yediğini gösterdi. Ardından filmin gerçekleri yansıtmadığını iddia eden H&M, Sasja'nın diğer fabrikaları ziyaret etmesini yasakladı.

(nö/ck/sy)