JINHA

HABER MERKEZİ - Nobel ödülünü kazanan ilk Çinli kadın Youyou Tu, eski Çin metinlerinden yaptığı araştırmalar sonucunda geliştirdiği sıtma ilacı nedeniyle bu ödüle layık görüldü.

İsveç'in başkenti Stockholm'da bulunan Nobel Komitesi, 2015 Nobel Tıp Ödülü'nü parazitler ve sıtma konusunda araştırma yapan 3 bilim insanına verdi. İrlandalı bilim insanı William Campbell ve Japon araştırmacı Satoshi Omura parazitlerin yol açtığı hastalıkların tedavisi için geliştirdikleri ilaçtan dolayı Nobel'e layık görüldü. Çinli bilim insanı Youyou Tu da sıtma hastalığına karşı geliştirdiği ilaçla 2015 Nobel Tıp Ödülünün sahibi oldu. Youyou, Nobel ödülünü kazanan ilk Çinli kadın oldu. Bir Tıp eğitimi yada doktorası olmayan Youyou, Pekin'de bir farmakoloji okulunu okuduktan hemen sonra Çin Geleneksel Tıp Akademisi'nde araştırmacı oldu. Youyou, "Mission 523" olarak bilinen çok gizli bir hükümet biriminde işe alındıktan sonra sıtma araştırmasına başladı.

6 ay boyunca çalıştı

Kuzey Vietnam ormanlarında Amerikan askerleriyle savaşan Çin askerlerinin sivri sineklerden geçen sıtmadan kırana uğradığı 1967 yılında Komünist lider Mao Zedong sıtmanın tedavisinin bulunmasının acil bir ulusal sorun olduğuna karar verdi. Sıtmanın tedavisinin bulunması için gizli bir birim kuruldu. 2 yıl sonra Youyou, Mission 523'ün yeni başkanı olarak atandı. Sıtmanın insan sağlığını nasıl tehdit ettiğini incelemek için Çin'in güneyine Hainan adasına gönderildi. Youyou, 4 yaşındaki kızını yerel bir kreşe bırakıp adada 6 ay boyunca çalıştı.

İlk denemelerde başarısız olundu

Mission 523 sıtmayla savaşın tarihsel metodunu bulmak için eski kitaplara yöneldi. Youyou sıtma ilacını araştırmaya başladığında, dünya çapında 240 binden fazla bileşen test edilmiş ve başarısız olmuştu. En sonunda ekip Çin'de MS 400 yıllarında sıtma ilacı olarak kullanılan 'tatlı pelin'i buldu. Ekip sıtma dostu parazitleriyle savaşan Pelin'in içinde olan aktif bir bileşim olan artemsini izole etti. Ekip daha sonra bileşimin özlerini test etti ama hiçbir şey ilacın oluşmasında etkili olmamıştı sonra Youyou orijinal eski metinlere geri döndü. Eski metinlerin tekrar dikkatlice okunmasından sonra, ilacın içeriğini hemen anladı: Kaynama noktasına ulaşmasına izin vermeden özü ısıtmak.

İlacı önce kendi üstünde denedi

İlaç fare ve maymunlarda olumlu etki gösterince, Youyou ilacı deneyen ilk insan olmak için gönüllü oldu. Youyou, Çin basınına "Ekibin başkanı olarak sorumluluk sahibiyim" demişti. Youyou sıtmanın ilacını bulmakla milyonlarca insanın hayatını kurtardı.

Eski Çin tıbbını modern tıpla birleştirdiği için Youyou 2015 Nobel Tıp Ödülünü almaya layık görüldü.

(gd/gc)